ยิงนัดเดียวได้นกสองตัว

ยิงนัดเดียวได้นกสองตัว

ประกอบ คุปรัตน์
Pracob Cooparat
E-mail: pracob@sb4af.org

Keywords: การบริหารยามวิกฤติ, Crisis management, น้ำท่วม, flood, น้ำแล้ง, draughts

มีสุภาษิตชาวเยอรมันบทหนึ่งกล่าวว่า “Zwei Fliegen mit einer Klappe schlagen.” ซึ่งแปลตามภาษาเป็นอังกฤษได้ว่า “Hit two flies with one fly swatter.” หรือ “ตบครั้งเดียวได้แมลงวันสองตัว” ซึ่งหมายความว่า ในการแก้ปัญหาที่แยบยลบางอย่าง กระทำเพียงอย่างเดียว แต่แก้ได้สองปัญหา

ในภาษาอังกฤษมีสุภาษิตหนึ่งที่เราคุ้นๆ กล่าวว่า “Kill two birds with one stone.” หรือ ฆ่านกสองตัวด้วยกระสุนนัดเดียว

ยกตัวอย่าง น้ำ เป็นทั้งภัยอันตรายที่สามารถทำให้พื้นที่ต่างๆเกิดน้ำท่วม ก่อให้เกิดอันตรายต่อประชาชนและเศรษฐกิจของพื้นที่ แต่ในอีกด้านหนึ่ง ในช่วงฤดูแล้ง น้ำกลายเป็นทรัพยากรสำคัญที่ขาดแคลน หากสามารถจัดเก็บน้ำไว้ใช้ได้อย่างดีเพื่อแก้ปัญหาน้ำท่วม อาจเรียกว่าสร้าง “แก้มลิง” (Reservoir) เพื่อเก็บน้ำในช่วงมีมากเกินต้องการ แล้วใช้ปลูกพืชได้ในช่วงฤดูแล้ง ทำให้สามารถเพาะปลูกได้ 2 ฤดู มันจะก่อให้เกิดคุณค่ามหาศาล

ผู้เขียนลองสังเกตเขตน้ำท่วมยาวนานย่านลำลูกกา จังหวัดปทุมธานี ซึ่งท่วมยาวนานเพราะเขตส่วนใกล้กรุงเทพฯ ทางการตัดสินใจวางแนวถุงทรายยักษ์ (Big bags) แบ่งเขตลำลูกกาให้รับน้ำท่วมหนักขึ้นและยาวนาน ส่วนเขตตอนใต้ลงไปก็สามารถปลอดจากน้ำท่วมได้ในเวลาอันสั้น แต่หากแก้ปัญหาในอีกแบบหนึ่ง ให้มีการกักน้ำไว้ส่วนที่สูงขึ้นไปที่อยู่ในเขตนครนายกที่เป็นที่สูงกว่าไม่ให้น้ำไหลลงมา และพอน้ำเริ่มแล้งในนครนายก ก็ผันน้ำขึ้นที่สูงไปเก็บไว้ที่นครนายก เพื่อใช้ในการเกษตร แทนที่จะต้องปล่อยลงทางใต้ลงมาตลอด และผลักลงทะเล ซึ่งก็เสียคุณค่าของน้ำจืดไป การกักเก็บน้ำไว้ในที่สูงไม่ว่าในรูปแก้มลิง อ่างเก็บน้ำ หรือเขื่อนเพื่อการเกษตร ดังนี้หากทำได้ ก็จะเรียกว่า “ยิงนกสองตัวด้วยกระสุนเพียงนัดเดียว”