ในยามยากลำบาก ไส้กรอกที่ไม่มีขนมปังก็อร่อย

ในยามยากลำบาก ไส้กรอกที่ไม่มีขนมปังก็อร่อย

ประกอบ คุปรัตน์
Pracob Cooparat
E-mail: pracob@sb4af.org

Keywords: การบริหารยามวิกฤติ, Crisis management, น้ำท่วม, flood, น้ำแล้ง, draughts, Hardtack, ขนมปังกรอบ

มีสุภาษิตเยอรมันบทหนึ่งกล่าวว่า “In der Not schmeckt die Wurst auch ohne Brot.” ซึ่งมีความหมายในภาษาอังกฤษว่า “In hardship, the sausage is just as delicious without bread.” ซึ่งแปลเป็นไทยได้ว่า “ในยามยากลำบาก ไส้กรอกก็อร่อยแม้ไม่มีขนมปัง”

หรือกล่าวกลับกัน “ในยามยากลำบาก มีเพียงขนมปัง แม้ไม่มีไส้กรอก ก็ยังอร่อย”

ความจริงไส้กรอกเป็นของที่เขาทำไว้เพื่อกินกับขนมปัง ไส้กรอกเปล่าๆจะมีรสค่อนข้างเค็ม เมื่อกินกับขนมปัง (Bread) ที่จืด ในแบบใดๆก็ตาม จะทำให้ได้รสชาติที่อร่อยพอเหมาะ และยิ่งในวัฒนธรรมของคนเยอรมัน มีเบียร์สดไว้ดื่มร่วมด้วยยิ่งจะทำให้อร่อยไปใหญ่ นับเป็นความสมบูรณ์แบบ

แต่ในยามยากลำบาก เรามักจะต้องดำรงอยู่ในสภาวะขาดแคลน มีอะไรที่พอจะเป็นประโยชน์ใช้ได้ กินได้ ก็เป็นประโยชน์พอแล้ว ไม่ต้องไปหวังสิ่งที่สมบูรณ์แบบ ซึ่งบางทีต้องทำให้เสียเวลาและทรัพยากรมากจนเกินไป

ในอีกด้านหนึ่ง สถานการณ์ที่ขาดแคลน ไม่สามารถมีพลังงานใช้หุงต้มได้ หาของสดดังเช่นเนื้อสัตว์ ไข่ หรือนมเนยไม่ได้ หรือได้แต่จะยุ่งยากในการเก็บไว้ใช้บริโภคในระยะเวลาที่ยาวนาน ดังนั้นอะไรก็ตามที่แม้ไม่สมบูรณ์แบบ แต่เป็นประโยชน์นั่นนับเป็นสิ่งสำคัญกว่า

ผู้เขียนได้เคยนำเสนอเรื่อง Hardtack หรือ “ขนมปังกรอบที่ใช้บริโภคยามคับขัน” อ่านได้ที่ http://pracob.blogspot.com/2011/11/hardtack.html กล่าวคือ ในยามที่สังคมอยู่ในสภาวะคับขัน ดังเช่น ช่วงสงคราม แผ่นดินไหว หรือภัยน้ำท่วม ผู้คนขาดแคลนอาหารและน้ำดื่มพร้อมๆกันนับเป็นล้านๆคน ต้องมีสิ่งที่ประทังชีวิตเอาไว้ในระดับหนึ่งโดยเร็ว ดังนั้นอะไรก็ตามที่ตอบโจทย์ข้อนี้ได้ ย่อมเป็นประโยชน์

แทนที่เราจะต้องไปจัดเตรียมอาหารเหมือนดังภัตตาคารเคลื่อนที่กันทุกมื้อ ต้องใช้ของสดต้องมีการหุงหาในการจัดการทำอาหารจานร้อนที่อร่อย ก็ให้มีขนมปังกรอบที่ใช้บริโภคเป็นอาหาร พร้อมน้ำดื่มสะอาดได้ทันที ให้สามารถประทังชีวิตได้สัก 2-3 วัน นั่นเป็นความจำเป็นเร่งด่วน และ Hardtack ดังกล่าวนี้สามารถใช้กระบวนการผลิตแบบอุตสาหกรรมได้คราวละมากๆ สะดวกในการขนส่ง และสะดวกสำหรับคนกิน ส่วนเรื่องของรสชาตินั้นเป็นเรื่องรอง มีได้พอประมาณ แต่เรื่องคุณสมบัติทางโภชนาการกลับเป็นเรื่องสำคัญกว่า เช่นมีอาหารครบหมวดหมู่ ไม่ทำให้ท้องไส้ปั่นป่วน มีความเป็นกรดหรือด่าง มีรสจัดจนเกินไป อาหารนั้นควรสามารถกระตุ้นระบบการย่อยและการขับถ่ายให้เป็นไปโดยปกติ กินติดต่อกันหลายวันได้โดยไม่ขาดสารอาหาร

ในความหมายนี้ อาจรวมความไปถึงสิ่งที่มากกว่าเรื่องอาหาร แต่อาจรวมไปถึงสภาพความเป็นอยู่ ดังเช่นปัญหาน้ำท่วม หลายคนที่บ้านถูกน้ำท่วมต้องอพยพ ก็อยากไปอยู่ในที่ๆสะดวกสบาย เคยกินเคยอยู่มาอย่างไร ก็อยากจะให้ได้อย่างนั้น ดังนั้น สำหรับเมืองท่องเที่ยวตากอากาศอย่างพัทยา บางแสน หัวหิน ชะอำ เขาใหญ่ หรือแม้แต่เชียงใหม่ ภูเก็ต เหล่านี้จะมีคนกรุงเทพฯที่มีฐานะหลบภัยน้ำท่วมไปพักกันจนเต็ม

แต่ทุกคนไม่ได้มีฐานะที่จะกระทำได้ดังกล่าว การได้เตรียมสิ่งที่ใกล้เคียงแม้ไม่สมบูรณ์นัก ดังเช่น การใช้โรงเรียน ศาลาวัด สนามกีฬา ฯลฯ เหล่านี้ล้วนเป็นสิ่งทดแทนที่จำเป็น และหากเป็นไปได้ ก็ไม่ต้องให้ไกลจากถิ่นฐานของเขา แต่ให้เป็นที่ๆปลอดจากน้ำท่วมจริงๆ ไม่ใช่ต้องอพยพหนีกันหลายๆครั้ง ในกรณีเช่นนี้ ไม่มีที่พักเป็นบ้านหรืออาคาร ก็เป็นเต็นท์ที่กันยุงและแมลงกัดต่อย มีห้องน้ำ ห้องอาบน้ำ เหล่านี้ก็นับว่าเป็นความจำเป็นที่เพียงพอ และแน่นอนว่าหากสามารถหาอาหารให้เขาได้ก็ดี หากไม่ได้ ให้อาหารที่เขาไปจัดการปรุงกันเองได้ ก็ดีพอ

ในยามคับขัน อะไรก็ตามที่เป็นความจำเป็น แม้จะไม่สมบูรณ์ แต่สามารถตอบโจทย์ปัญหาความต้องการเฉพาะหน้าได้ นั่นก็เป็นสิ่งที่ดีแล้ว