ทฤษฎีเด็กเน่า (Rotten kid theorem)

ทฤษฎีเด็กเน่า (Rotten kid theorem)

ประกอบ คุปรัตน์
Pracob Cooparat
E-mail: pracob@sb4af.org

ศึกษาและเรียบเรียงจาก Wikipedia, the free encyclopedia

ภาพ สถานที่พักตากอากาศแบบที่ทำให้คนรื่นรมย์กับสิ้งแวดล้อม (Eco resort)

Keywords: Economics, เศรษฐศาสตร์, sociology, สังคมวิทยา, ทฤษฎีเด็กมีปัญหา, Rotten kid theorem, ระบบรางวัล, reward system, incentive,

ทฤษฎีเด็กมีปัญหา (Rotten kid theorem)

Rotten = เน่าเสีย, เน่าเปื่อย, น่าขยะแขยง, เฟะฟะ, เลวทราม, เหม็นบูด, เสื่อมโทรม

หากจะแปลความหมายอย่างที่เขาใช้เรียกกัน ก็ดูจะแสดงทัศนคติที่ไม่เหมาะสมออกมา จึงของเรียกทฤษฎีนี้ว่า “ทฤษฎีเด็กมีปัญหา” (Rotten kid theorem) Gary Becker นักเศรษฐศาสตร์จากมหาวิทยาลัยชิคาโกได้เสนอแนวคิดด้านปฏิสัมพันธ์ทางสังคมอันหนึ่ง โดยเรียกว่า Rotten kid theorem โดยอธิบายว่าในทุกครอบครัว แม้จะมีความเห็นแก่ตัว แต่จะช่วยกัน โดยสร้างแรงจูงใจทางการเงิน เพื่อช่วยสมาชิกที่มีปัญหาที่สุด อาจด้วยความไม่แข็งแรง เจ็บป่วย ไม่ฉลาดเท่าคนอื่นๆ เรียนหนังสือหรือมีพื้นฐานที่ไม่ดีเท่าคนอื่นๆ แต่หากคนที่มีปัญหาเป็นจุดอ่อนนี้ ได้รับแรงจูงใจที่เหมาะสม โดยมองเห็นประโยชน์ของส่วนรวมร่วมด้วย เขาก็จะเติบโตและดำชีวิตได้อย่างดีที่สุดเท่าที่จะเป็น

ศาสตราจารย์ Gary Becker นักเศรษฐศาสตร์แห่งมหาวิทยาลัยชิคาโก (University of Chicago) ให้สถานการณ์สมมุติฐานว่า เด็กจะได้รับรางวัลทางด้านการเงินจากพ่อแม่ที่เข้าใจปัญหาและมีกุศลจิต (Altruistic) หากมีเด็กที่เป็นคนเห็นแก่ตัว ที่แสวงความสุขที่เป็นการทำร้ายพี่น้องคนอื่นๆ ทฤษฎี Rotten kid theorem จะมีแรงจูงใจที่ทำให้เด็กที่อาจเห็นแก่ตัวนั้นหลีกเลี่ยงการทำร้ายคนอื่น และเปลี่ยนเป็นช่วยทำในสิ่งที่เป็นความสุขแก่คนอื่นๆ เนื่องจากจะได้เงินเป็นแรงจูงใจให้กระทำอย่างนั้น แม้จะไม่มีโครงสร้างอย่างเป็นทางการหรือรูปธรรมใดๆ ทั้งนี้เพียงว่าพ่อแม่มีการกำหนดให้รางวัลของเด็กมีปัญหาให้เป็นผลมาจาก “การทำให้คนอื่นๆได้มีความสุข”

ทฤษฎีเสนอว่า พ่อแม่ควรชะลอการให้เงินแก่เด็กๆจนกว่าเขาจะโตพอ หรือบางทีอาจหลังจากที่พ่อแม่เสียชีวิตแล้ว หากพ่อแม่ทำพินัยกรรม (Will) มอบเงินให้กับเด็กๆตามความจำเป็น (Needs) เด็กๆก็จะมีแรงจูงใจที่จะทำให้คนอื่นๆได้มีรายได้มากที่สุด เพราะแรงจูงใจที่มาจากการทำให้คนอื่นๆได้มีทรัพย์สินเป็นผลโดยตรงต่อความเป็นอยู่ของตนเอง คือคนอื่นๆได้ดี เขาก็ได้ดีด้วย

กรณีเพื่อการศึกษา

ยกตัวอย่างที่เป็นรูปธรรม ในหมู่บ้านที่เป็นเมืองท่องเที่ยวตากอากาศ (Resort Village, or Town) แห่งหนึ่ง ใช้หลักบริหารแบบทฤษฎีเด็กมีปัญหา (Rotten kid theorem) ในการดูแลสวัสดิการคนในหมู่บ้าน ทำให้คนในหมู่บ้านเข้าใจว่า ชีวิตความเป็นอยู่ของทุกคนขึ้นอยู่กับการที่มีคมมาท่องเที่ยวตากอากาศ การจะช่วยทำให้หมู่บ้านนี้ดึงดูดนักท่องเที่ยวทั้งในและต่างประเทศมาพัก คือ ทำให้หมู่บ้านดูร่มรื่น สถานที่สาธารณะทุกแห่งสะอาดสะอ้าน คนมีอัธยาศัยดี ช่วยเหลือคนต่างชาติโดยไม่ต้องหวังสินจ้างใดๆ ห้องน้ำห้องสุขาของสถานที่สาธารณะทุกแห่งสะอาด ทุกร้านอาหารมีอาหารที่อร่อย สะอาดถูกสุขลักษณะ แล้วขณะเดียวกัน ฝ่ายผู้มีฐานะ คนลงทุนในธุรกิจก็จ้างคนในหมู่บ้านด้วยค่าแรงงานที่เป็นธรรมเพียงพอ ทุกคนมีสวัสดิการอันดี อันเป็นผลมาจากกิจการท่องเที่ยวนั้น ซึ่งทุกคนรับรู้ในเรื่องนี้ และช่วยกันทำให้กิจการท่องเที่ยวของเมืองโดยรวมมีชื่อเสียงจนเป็นที่กล่าวขานทั่วไป คนอยากมาเที่ยวและมากพักผ่อนในหมู่บ้านนี้ ผลที่ตามมาคือ ในทุกกิจกรรมประสบความสำเร็จ หมู่บ้านได้รับเงินภาษีจากกิจการต่างๆในหมู่บ้าน นำมาเสริมให้กับกิจกรรมทุกอย่างที่เป็นส่วนรวมของหมู่บ้าน ทั้งในด้านการศึกษาของโรงเรียนในชุมชน ร้านแพทย์ในชุมชน สวัสดิการร้านค้า ฯลฯ

หลักมีอยู่ว่า ทุกคนรวมถึงคนที่มีฐานะและไม่มีฐานะทั้งหลาย ต้องช่วยกันทำให้หมู่บ้านเจริญ เศรษฐกิจดี และผลดีจะกลับมาตอบสนองต่อทุกคนในหมู่บ้าน แต่การจ่ายเงินหรือรางวัล ไม่ใช่จ่ายตามที่อยากได้ แต่จ่ายตามความต้องการ ตามความจำเป็น ทุกคนไม่ได้รับค่าตอบแทนเท่ากัน แตกต่างได้ตามความสามารถและความยากในทักษะงานนั้นๆ แต่ทำให้ทุกคนได้ตระหนักว่ารางวัลโดยรวมสำหรับทุกคนนั้น เป็นผลมาจากการที่แต่ละคนต้องทำงานให้กับส่วนรวม

คนที่มีปัญหาระดับล่างสุดอาจจะร้อยละ 20 อาจอ่อนแอ ไม่มีทักษะในการทำงานเท่าคนที่แข็.แกร่งกว่า แต่ก็ยังได้รับการดูแลที่ดีเพียงพอ แล้วก็ยังมีใจในการช่วยทำงานให้กับชุมชนของเขา ทั้งหมดนี้ หากเรามีระบบรางวัลในสังคมที่เหมาะสม ทุกคนรับรู้และเข้าใจ

การอภิปราย

ประเทศไทยเราปัจจุบัน ใช้การบริหารโดยหลักการ Rotten kid theorem หรือไม่ หากใช้โปรดอธิบาย หากไม่ใช่ โปรอดอธิบาย

ลองใช้ตัวอย่างนี้กับการส่งเสริมการผลิตข้าว (Rice production) ในประเทศไทย ทำให้ไทยเป็นผู้ผลิตข้าวที่พัฒนาได้อย่างยั่งยืน ทุกฝ่ายได้รับประโยชน์จากการผลิตข้าวอย่างเป็นธรรมเราจะมีระบบรางวัลอย่างไร มีมาตรการในการส่งเสริมอย่างไร จะขายข้าวและผลิตภัณฑ์จากข้าวอย่างไร