สังคมไทยยุค “พฤศจิกายนมหานกหวีด” (Whistle blowers’ society)

สังคมไทยยุค “พฤศจิกามหานกหวีด” (Whistle blowers’ society)

ประกอบ คุปรัตน์
Pracob Cooparat
E-mail: pracob.cooparat@gmail.com

Keywords: การเมือง, politics, การปกครอง, governance, กฎหมายนิรโทษกรรม, Amnesty bill, ทักษิณ ชินวัตร, Thaksin Shinawatra, ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร, Yingluck Shinawatra, อารยะขัดขืน, civil disobedience, สังคมแห่งการสื่อสาร, สื่อสังคม, social media, twitter, Facebook, Line, การเล่นพรรคเล่นพวก, nepotism

เพื่อนร่วมรุ่นศิษย์เก่าโรงเรียนเทพศิรินทร์รุ่น 2504-2506 ท่านหนึ่ง เขียนมาถามผ่าน Line เพื่อให้เกิดการแลกเปลี่ยนกัน ผมจึงขออนุญาตตอบอย่างเปิดเลยครับ

กอบ – อยากจะทราบความคิดเห็นของนาย เรื่อง คุณสมบัติของคนไทยที่เกี่ยวข้องกับความเห็นประโยชน์ชาติ และทำอย่างไรจึงจะนำจุดแข็งที่เป็นคุณมาใช้ประโยชน์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ตอบสั้นๆเข้าใจได้นะ ขอบคุณ (14-11-2013)

ตอบ – คนไทยมีพื้นฐานจากสัมพันธภาพวงใน “จากเล็กไปหาใหญ่” จากครอบครัว ไปสู่หมู่บ้าน ท้องถิ่น และเรื่องชาติเป็นอันดับสุดท้าย การปลุกสำนึกรักชาติ จึงมักจะเกิดขึ้นในช่วงสงคราม และยามวิกฤติเท่านั้น ยามปกติ เราก็กลับไปสู่สัมพันธภาพแบบเดิมของไทยเรา

ข้อเสียคือ คนไทยมักไม่เข้าใจการเล่นพรรคเล่นพวก (Nepotism) การฝากลูกฝากหลานเข้าโรงเรียน เข้าทำงาน นับเป็นเรื่องปกติ ทำกันโดยทั่วไป ใครไม่ทำถือว่าไม่รักพวก รักครอบครัว แต่สำหรับฝรั่งตะวันตก จะเป็นสิ่งตรงกันข้าม เขาถือการเล่นพรรคเล่นพวก โดยไม่ให้ความเป็นธรรมอย่างเสมอภาคเป็นสิ่งผิดระเบียบสังคม และในหลายกรณี ผิดกฎหมาย

สังคมคอมมิวนิสต์ เป็นระบบที่ให้เห็นสัมพันธภาพจากส่วนใหญ่ คือ ชาติและสังคมโลก สำคัยกว่าส่วนย่อย ส่วนครอบครัวถือว่าเป็นส่วนเล็ก ไม่ให้ความสำคัญ

แต่ในทัศนะของผม สังคมไทยมีคุณสมบัติที่ดีอย่างหนึ่ง คือเป็นสังคมปรับตัวได้ดี (Adaptability) ยืดหยุ่นไม่ตายตัว โดยเฉพาะในสังคมปัจจุบันที่เป็นสังคมเปลี่ยนผ่าน (Society in transition) ในยุครัชกาลที่ 4-5 เราเอาตัวรอดจากการเป็นเมืองขึ้นตะวันตก ในสงครามโลกครั้งที่สอง เราอยู่รอดได้อย่างบอบช้ำน้อยที่สุด เพราะเป็นพันธมิตรกับมหาอำนาจญี่ปุ่น และลับๆ เป็นพันธมิตรกับสหรัฐอเมริกา

ในปัจจุบันเรากำลังอยู่ในช่วงเปลี่ยนผ่านจาก “สังคมเล่นพวก” และแบ่งขั้ว ไปสู่สังคมใหม่ที่ต้องยึดหลักนิติรัฐและนิติธรรม ต้องมีระบบการเมืองที่ยุติธรรม แบ่งปันสำหรับทุกฝ่าย และโปร่งใส ผมเชื่อว่าช่วงการเปลี่ยนผ่านนี้จะไม่ยาว เพราะสังคมไทยมีความสามารถในการปรับตัวเร็ว เมื่อเรามองเห็นปัญหา ช่วง “พฤศจิกามหานกหวีด” (Whistle blowers’ Society) คือช่วงที่เราต้องปลุกให้คนไทยตื่น และหันมาปฏิรูปสังคมและการเมืองอย่างจริงจัง และนั่นแหละเป็นเรื่องที่ทุกคน ทุกฝ่ายต้องมีการปรับตัว

คำว่าเปลี่ยนอย่างไม่ช้านั้น ผมหมายความว่าประมาณ 5-10 ปี ในช่วงเวลาดังกล่าว เราต้องสร้างคนรุ่นใหม่ ให้เขามีสำนึกของความเป็นประชากร (Citizenship) ที่ดี ไม่ใช่เป็นเพียงคนดีของครอบครัว (Good man) แต่ต้องคนดีรับผิดชอบต่อสังคมและประเทศชาติด้วย