ยุบโรงเรียนขนาดเล็กคือความผิดพลาดอย่างใหญ่หลวง (Closing small schools is a huge mistake)

ยุบโรงเรียนขนาดเล็กคือความผิดพลาดอย่างใหญ่หลวง

(Closing small schools is a huge mistake)

 Sanitsuda Ekachai: เขียน
สุริยา เผือกพันธ์: แปล

Keywords: การศึกษา, education, การบริหารการศึกษา, school management, administration, governance, โรงเรียนขนาดเล็ก, small schools, rural school, ความเป็นผู้นำ, leadership

ภาพ รถรับส่งนักเรียนอย่างที่เป็นไปในหลายๆแห่ง ซึ่งยังไม่มีมาตรฐานความปลอดภัย - บรรณาธิการ

ภาพ รถรับส่งนักเรียนในสหรัฐอเมริกา (School buses in USA) ซึ่งเป็นอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ ที่ไม่มีผลเกี่ยวกับคุณภาพการศึกษามากนัก แต่เป็นสิทธิของผู้เรียน ที่รัฐต้องจัดหาให้ หากหาโรงเรียนใกล้บ้านให้นักเรียนหรือชุมชนได้  - บรรณาธิการ

หนึ่งเหตุผลหลักที่นายพงศ์เทพ เทพกาญจนา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการได้กลับไปใช้นโยบายยุบโรงเรียนขนาดเล็กเพราะเห็นว่า การจัดการเรียนการสอนขาดคุณภาพ (Poor-quality teaching)

นายสุชาติ มีสมบัติ ผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านสะพานยูง ซึ่งโรงเรียนประถมศึกษาแห่งหนึ่งในอำเภอหลังสวนจังหวัดชุมพร แสดงความไม่เห็นด้วย

โรงเรียนบ้านสะพานยูง เป็นโรงเรียนขนาดเล็กมีนักเรียน จำนวน 82 คน กำลังเผชิญหน้ากับนโยบายดังกล่าว อย่างไรก็ตามคะแนนผลการสอบ O-Net (Ordinary National Education Test) ของนักเรียนไม่เพียงแต่มีค่าเฉลี่ยสูงกว่าค่าเฉลี่ยกลางของประเทศ หากแต่ยังเป็นโรงเรียนที่นักเรียนมีคะแนนสูงหนึ่งใน 10 โรงเรียนของเขตพื้นที่การศึกษาอีกด้วย

นอกจากนี้ โรงเรียนบ้านสะพานยูง ยังเป็นโรงเรียนดีเด่นของอำเภอหลังสวน

“แม้กระนั้น...โรงเรียนของเราก็ไม่ได้รับการยกเว้น” ผู้อำนวยการโรงเรียนกล่าว

“มากกว่าครึ่งของโรงเรียน 10 โรงเรียนที่มีคะแนน O-Net สูงในเขตพื้นที่ของเราล้วนเป็นโรงเรียนขนาดเล็ก แต่ทำไมมาพูดได้ว่าโรงเรียนขาดเล็กไม่มีคุณภาพ”

เมื่อเขาได้พบกับผู้อำนวยการโรงเรียนอื่น ๆ ในกรุงเทพฯในสัปดาห์นี้ (15 พฤษภาคม 2556) เพื่อพูดคุยถึงแนวทางการคัดค้านไม่เห็นด้วยกับความพยายามในการยุบโรงเรียนของกระทรวงศึกษาธิการ เขาพบว่า โรงเรียนขนาดเล็กในจังหวัดอื่น ๆ ก็มีคะแนนผลการสอบ O-Net อยู่ในกลุ่มโรงเรียนที่มีคะแนนสูงหนึ่งใน 10 ด้วยเช่นเดียวกัน

“รัฐบาลให้งบประมาณอย่างจำกัดแก่โรงเรียนขนาดเล็ก แต่พวกเราก็สามารถระดมการสนับสนุนจากชุมชน การที่มีห้องเรียนขนาดเล็กกว่าปกติ พวกเราสามารถดูแลนักเรียนได้อย่างใกล้ชิด นั่นเป็นการตอบคำถามว่า ทำไมครูจึงทำให้ผลการสอบของนักเรียนมีคะแนนสูงขึ้นได้”

“พวกเขาต่างก็มีความสุขเพิ่มขึ้นด้วย” นายสุชาติ กล่าว

ตามที่กระทรวงศึกษาธิการ ได้กำหนดให้โรงเรียนประถมศึกษาที่มีนักเรียนจำนวนเกินกว่า 200 คนเพียงสองถึงสามคนอยู่ในบัญชีที่จะต้องถูกยุบด้วย ซึ่งก็อยู่ในกลุ่มเดียวกับโรงเรียนที่มีจำนวนนักเรียนเกินกว่า 60 คนอยู่สองถึงสามคนเช่นกัน กระทรวงศึกษาธิการยืนยันว่าโรงเรียนเหล่านี้ใช้ทุนไม่คุ้ม (Not cost-effective) และไม่มีคุณภาพ การย้ายนักเรียนไปยังโรงเรียนขนาดใหญ่ เป็นการลดต้นทุนและพัฒนาคุณภาพของกระทรวงศึกษาธิการ

นโยบายการยุบโรงเรียนขนาดเล็กไม่ใช่เรื่องใหม่ ด้วยจำนวนนักเรียนไม่มาก การคมนาคมสะดวกและระบบการศึกษาที่เน้นกรุงเทพฯเป็นศูนย์กลาง (Bangkok-centric education) ทำให้พ่อแม่ผู้ปกครองส่งลูกหลานเข้าไปเรียนในเมือง เป็นปรากฏการณ์หนึ่งที่ทำให้โรงเรียนขนาดเล็กมีจำนวนเพิ่มขึ้น

จึงเหลือโรงเรียนที่อยู่ในหมู่บ้านที่ผู้ปกครองเห็นว่าอยู่ใกล้บ้านจึงให้ลูกหลานเรียนอยู่ที่นั่นหรือไม่ก็มีฐานะยากจนที่ไม่สามารถมีทุนเพื่อใช้จ่ายในการเดินทางของบุตรหลานได้

กระทรวงศึกษาธิการตอบสนองต่อปัญหาการเพิ่มขึ้นของจำนวนโรงเรียนขนาดเล็กเหล่านี้ อย่างง่าย ๆ ด้วยการยุบโรงเรียน โรงเรียนนับพันโรงจะถูกยุบโดยชุมชนไม่มีปากเสียงอะไรในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา ในที่สุดเด็ก ๆ ก็จะมีปัญหาตามมาเช่นกันที่ต้องเหน็ดเหนื่อยกับการใช้เวลาในการเดินทางที่มากขึ้น เสี่ยงกับการเกิดอุบัติเหตุในช่วงฤดูฝน มีค่าใช้จ่ายในการเดินทางสูงและยังเป็นการกัดกร่อนจิตวิญญาณของชุมชนให้เลือนหายไปจากชุมชนอีกด้วย

การแลกเปลี่ยนประสบการณ์จึงเป็นการสร้างเครือข่ายให้กว้างขวางออกไปเพื่อช่วยกันดูแลและคัดค้านการยุบโรงเรียนในท้องถิ่นจากผู้มีอำนาจ การเคลื่อนไหวการศึกษาทางเลือกควรเริ่มต้นจากการสนับสนุนของชุมชนด้วยการสร้างหลักสูตรท้องถิ่นและสร้างทักษะที่มีในท้องถิ่นและความภาคภูมิใจให้แก่นักเรียน

ล่าสุดของการผลักดันการยุบโรงเรียนขนาดเล็กของกระทรวงศึกษาธิการที่พยายามลดกระแสการคัดค้านด้วยการเสนอให้มีการรับฟังชุมชนและเสนอให้รถตู้ 1,000 คันเพื่อรับ-ส่งนักเรียนไปยังโรงเรียนแห่งใหม่

เราจะพูดเฉพาะเรื่องที่ว่า จะต้องจ่ายเงินเป็นค่ารถตู้อย่างน้อยคันละ 1 ล้านบาท

ด้วยจำนวนครูและผู้บริหารที่ใช้รถตู้ในจำนวนดังกล่าว สิ่งที่ต้องเกิดติดตามมาคือ ค่าใช้จ่ายที่ต้องจ่ายเพิ่มจากการใช้รถตู้ ค่าบำรุงรักษาและค่าน้ำมันเชื้อเพลิง ซึ่งเรื่องนี้รัฐมนตรีไม่พูดถึงแต่กลับยังหัวเราะได้

จากการประกาศให้เห็นภาพของรถตู้จำนวน 1,000 คันที่กระทรวงศึกษาธิการ จะมอบให้แก่โรงเรียนที่จะถูกยุบอย่างน้อยที่สุด 1,000 คันไม่มีการปรึกษาหารือกับชุมชน

“ทำไมต้องลงทุนกับรถตู้ ทำไมไม่ลงทุนกับนักเรียน จะไม่ดีกว่านี้หรือที่เงินจำนวนนี้นำไปไปให้โรงเรียนขนาดเล็กได้จ้างครูและพัฒนามาตรฐาน “ นายสุชาติตั้งคำถาม

“เมื่อเราพูดถึงการยุบโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็ก เราลืมพูดถึงนักเรียนอนุบาลด้วย ซึ่งจะต้องเผชิญกับปัญหา การตื่นแต่เช้าและการเดินทางไกลไปโรงเรียนที่อยู่ไกลจากบ้าน เราแน่ใจหรือว่าจะดูแลพวกเขาได้ดี เราไม่ต้องการให้เด็ก ๆ ไปเสี่ยงเป็นเสี่ยงตาย”

“นโยบายการยุบโรงเรียนขนาดเล็ก เป็นการหวนกลับไปสู่ระบบการรวบอำนาจของกระทรวงศึกษาธิการ” เขากล่าว

“เราต้องกระจายอำนาจ” เขาเรียกร้อง

“เดี๋ยวนี้ เราไม่สามารถแม้แต่จะคัดเลือกครูด้วยตนเองได้ พวกเขาถูกส่งมาจากส่วนกลาง ถ้าโรงเรียนสามารถเลือกได้ จะเป็นการดีที่สุดสำหรับนักเรียนและท้องถิ่น เราสามารถที่จะแก้ปัญหาได้ในหลาย ๆ ปัญหา รวมทั้งคำถามที่ว่า

อะไรคือสิ่งที่จะต้องทำกับโรงเรียนขนาดเล็ก

คัดจากบทความในคอลัมน์ COMMENTARY. Bangkok Post. Wednesday, May 15, 2013:9.