Vélib'โครงการจักรยานเช่าของกรุงปารีส

Vélib'โครงการจักรยานเช่าของกรุงปารีส

ประกอบ คุปรัตน์
Pracob Cooparat E-mail: pracob.cooparat@gmail.com

ภาพ สัญญลักษณ์ของบริการเช่าใช้รถจักรยาน เวลิบ (Velib) ในกระงปารีส ประเทศฝรั่งเศส

ภาพ ที่จอดรถจักรยานในเมืองใหญ่ ที่เขาต้องการส่งเสริมการใช้จักรยาน เพื่อลดปัญหาจราจรรถยนต์แน่นขนัด

Keywords: การคมนาคม, การขนส่ง, transportation, bicycle sharing, การแบ่งใช้รถจักรยาน, velib, ปารีส, Paris, ฝรั่งเศส, France, China, ประเทศจีน

ศึกษาและเรียบเรียงจาก Wikipedia, the free encyclopedia

เวลิบ - Vélib'
ภูมิหลัง Background
เจ้าของ Owner	เทศบาลเมืองปารีส Mairie de Paris (municipality)
สถานที่ Locale	เมืองปารีส ประเทศฝรั่งเศส Paris, France
ประเภทการขนส่ง Transit type	บริการเช่าใช้จักรยาน Bicycle sharing system
จำนวนสถานี Number of stations	1,230[1]
ผู้เช่าใช้ในแต่ละปี Daily ridership	224,000 annual subscribers (2012)[2]
การดำเนินการ Operation
วันเริ่มดำเนินการ Began operation	15 กรกฎาคม ค.ศ. 2007 15 July 2007
ผู้ดำเนินการ Operator(s)	JCDecaux
จำนวนจักรยาน Number of vehicles	14,000[1]

เวลิบ (Vélib’) โครงการให้เช่าใช้จักรยาน (Bicycle sharing system) ขนาดใหญ่ของกรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส ได้เริ่มโครงการเมื่อวันที่ 15 กรกฎาคม ค.ศ. 2017 ระบบจักรยานให้เช่านี้มีจักรยาน 14,000 คัน และมีสถานีจอดจักรยาน 1,230 แห่ง กระจายอยู่ทั่วกรุงปารีส และในบางเขตปริมณฑล (Municipalities) ในแต่ละวันมีผู้ใช้บริการเฉลี่ย 85,811 คน ตามการสำรวจในปี ค.ศ. 2011

Vélib เป็นคำที่ใช้เป็นชื่อติดไปกับโครงการให้เช่าจักรยานนี้ (Portmanteau) มาจากคำในภาษาฝรั่งเศส vélo คือ “จักรยาน” liberté คือ “เสรีภาพ รวมความก็แปลได้ว่า “เสรีภาพในการขับขี่จักรยาน”

Vélib’ เป็นโครงการที่รัฐบาลเมืองปารีสของฝรั่งเศส ได้ให้สัมปทาน (Concession) แก่บริษัทโฆษณา JCDecaux ในการได้สิทธิติดตั้งป่ายโฆษณาในบริเวณที่กำหนดของกรุงปารีส นับจนถึงปี ค.ศ. 2013 Vélib’ เป็นโครงการเช่าใช้จักรยานที่ใหญ่เป็นอันดับสามของโลก ส่วนเมืองที่มีบริการดังกล่าวใหญ่เป็นอันดับหนึ่งและสองของโลกคือที่ วูฮัน (Wuhan) และฮังเจา (Hangzhou) ในประเทศจีน หลังจากเดือนธันวาคม ค.ศ. 2011 Vélib’ ได้มีอีกโครงการตามมา คือ “โอโตลิบ” (Autolib') เป็นโครงการเช่าใช้รถยนต์ไฟฟ้าที่ดำเนินการบนหลักการเดียวกัน

อัตราค่าบริการ
Rates

ภาพ ตู้ให้บริการเช่าใช้จักรยานเช่าแบบช่วยตัวเอง (Automated)

การจะใช้บริการ เริ่มต้นด้วยการสมัครเป็นสมาชิก หากสมัครเป็นรายเฉพาะวัน เสีย €1.70; ต่อสัปดาห์ €8; ต่อปี €29 ทั้งนี้สำหรับรถระดับทั่วไป ((Vélib' Classique) แต่หากเป็นรถรุ่นพิเศษ คือเบาและมีเกียร์ (Vélib' Passion) เสียค่าสมาชิกปีละ €39

อัตราค่าบริการ Rate examples (add 15 free minutes for a Vélib' Passion subscription)
time	30 min	1 h	1 h 30	2 h	5 h	10 h	20 h
rate	free	€1	€3	€7	€31	€71	€151

อัตราค่าบริการในแต่ละครั้ง หากไม่เกิน 30 นาที ไม่คิดเงิน; ไม่เกิน 1 ชม. เสีย €1; ไม่เกิน 90 นาที เสีย €3; ไม่เกิน 2 ชั่วโมง เสีย €7; ไม่เกิน 5 ชั่วโมง เสีย €31; ไม่เกิน 10 ชั่วโมง เสีย €71; และไม่เกิน 20 ชั่วโมง เสีย €151

การที่เขาคิดค่าบริการเป็นอัตราก้าวหน้านี้ ก็เพื่อให้รถจักรยานมีการใช้อย่างหมุนเวียนมาก คือขี่จากสถานีหนึ่งไปปล่อยไว้ในสถานีต่อไปที่ใกล้กับจุดหมายปลายทาง ก็ไม่ควรจะใช้เวลายาวนานนัก และเมื่อปล่อยไว้ตามสถานีที่กำหนด ก็ไม่ต้องเสียเงิน หรือเสียแต่น้อย ยิ่งมีการหมุนเวียนต่อวันมาก การต้องมีจักรยานสำรองไว้มากๆ ก็ลดลง แต่เป็นการแบ่งกันใช้ตามแนวคิดของโครงการ

ประโยชน์ของการใช้จักรยานในกรุงปารีสนั้น คือในหลายพื้นที่แม้มีรถก็จะไม่สามารถเดินทางไปได้ เพราะไม่มีพื้นที่จอดรถยนต์ (Parking lots) ส่วนสถานที่จอดรถจักรยานนั้น เนื่องด้วยเมืองปารีสมีการออกแบบมาให้มีบริเวณทางเดินทางกว้าง สามารถใช้เป็นพื้นที่จอดรถจักรยานได้

การสนับสนุนทางการเงิน
Financing

ภาพ ตัวอย่างสถานีบริการให้เช่ารถจักรยาน

Vélib' ได้รับการสนับสนุนทางการเงินจาก JCDecaux ซึ่งเป็นบริษัทโฆษณาในฝรั่งเศส โดยมีสัญญาที่ลงนามกับฝ่ายบริหารเมืองปารีส อันเกี่ยวกับรายได้ค่าโฆษณาบนพื้นที่ตามถนนจำนวนหนึ่ง บริษัท JCDecaux ประมูลราคาชนะบริษัทคู่แข่ง Clear Channel

ในการจะดำเนินโครงการ JCDecaux ต้องลงเงิน $140 ล้าน และจ้างคนทำงานเต็มเวลา 285 คน เพื่อทำงานซ่อมจักรยานและดูแลระบบ โดยมีสัญญา 10 ปี ฝ่ายบริหารเมืองจะได้รับรายได้จากโครงการ และค่าเช่าใช้ปีละ $4.3 ล้าน และเป็นการตอบแทน JCDecaux จะได้สิทธิโฆษณาในป้าย 1,628 แห่ง เมืองจะยังได้ผลประโยชน์ครึ่งหนึ่งจากการใช้สถานที่สาธารณะที่ให้เช่าเพื่อการโฆษณา และด้วยเหตุของการทำลายและลักขโมย (Vandalism) ในกรุงปารีสที่สูงอย่างไม่คาดคิด เมื่อเทียบกับโครงการให้เช่าจักรยานที่เมืองลีออง (Lyon) คณะกรรมการเมืองปารีส (Paris City Council) ชดใช้ค่าจักรยานที่ถูกทำให้เสียหายคันละ $500 ซึ่งคิดเป็นเงินประมาณ 2 ล้านยูโรต่อปี

ภาพ การคืนรถจักรยาน Velib ต้องคืนตามสถานีที่เขามีอุปกรณ์ลอครถ ไม่ใช่ไปจอดทิ้งไว้ตามที่ต่างๆ