สุภาษิตอัฟริกัน - ปัญญาเป็นเหมือนต้นเบาบาบ ไม่มีใครคนเดียวโอบรอบต้นได้

สุภาษิตอัฟริกัน - ปัญญาเป็นเหมือนต้นเบาบาบ ไม่มีใครคนเดียวโอบรอบต้นได้

ประกอบ คุปรัตน์
Pracob Cooparat
E-mail pracob.cooparat@gmail.com

Keywords: สุภาษิตอัฟริกัน, African proverb, ต้นเบาบาบ, Baobab, ไม้แดงยักษ์, Red Wood, เซโคย่า, Sequoia, กระบวนการกลุ่ม, Group process, สหวิทยาการ, Inter-disciplinary,

Wisdom is like a baobab tree; no one individual can embrace it. ~ Akan proverb

มีสุภาษิตชาวอากันในอัฟริกาบทหนึ่งกล่าวว่า “Wisdom is like a baobab tree; no one individual can embrace it. ~ Akan proverb แปลเป็นไทยได้ว่า “ปัญญาเป็นเหมือนต้นเบาบาบ ไม่มีใครคนเดียวโอบรอบต้นได้”

อากัน (Akan people), เป็นชนเผ่าที่มีอยู่ในประเทศกานา (Ghana) และไอวอรี โคสต์ (Côte d'Ivoire) ในทวีปอัฟริกา

ภาพ ต้นเบาบาบ (Baobab tree)

ภาพ ต้นเบาบาบ ที่นำมาปลูกข้างถนนในอัฟริกา

เบาบาบ (Baobab) เป็นชื่อสามัญของต้นไม้ชนิดหนึ่งที่แบ่งออกได้เป็น 9 สปีชีส์ (Species) ของ Genus Adansonia เป็นชื่อทางวิชาการที่ตั้งเพื่อเป็นเกียรติต่อ Michel Adanson นักธรรมชาติวิทยาและนักสำรวจที่พรรณนาถึง Adansonia digitata

ใน 9 สปีซีส์นี้ มี 6 ที่เป็นพืชพื้นเมืองของ Madagascar, 2 เป็นพืชพื้นเมืองของทวีปอัฟริกาและแหลมอาหรับ และมี 1 สปีซีส์ที่เป็นพืชพื้นเมืองของออสเตรเลีย

ต้นเบาบาบ หรือ Adansonias มีความสูงตั้งแต่ 5 ถึง 30 เมตร มีเส้นผ่าศูนย์กลาง (Diameter)  ลำต้นใหญ่ขนาด 7 ถึง 11 เมตร ซึ่งจัดว่าเป็นต้นไม้ที่ใหญ่มาก เหมือนกับทางทวีปอเมริกาเหนือทางฝั่งทะเลตะวันตกมีต้นไม้แดงยักษ์ (Red Wood) หรือเซโคย่า (Sequoia)

เพราะความใหญ่ของต้นเบาบาบ จึงทำให้มีการเปรียบเทียบอะไรที่เป็นเรื่องใหญ่โต ก็มักจะพูดเปรียบถึงต้นเบาบาบ ดังสุภาษิตอัฟริกันที่ว่า ““ปัญญาเป็นเหมือนต้นเบาบาบ ไม่มีใครคนเดียวโอบรอบต้นได้” ซึ่งขยายความได้ว่า การจะคิดจะทำอะไรที่เป็นเรื่องใหญ่ อย่าคิดและทำตามลำพัง อย่าทะนงตัวเองว่าเก่งที่สุด แต่ให้แสวงหาปัญญาจากผู้คนที่หลากหลาย แล้วเมื่อได้ปัญญา ความรู้ และประสบการณแล้ว จึงรวบรวมสรรค์สร้างสิ่งใหม่ที่ดีที่สุด

ในกระบวนการบริหารเขามีกระบวนการหนึ่งที่เรียกว่ากระบวนการกลุ่ม (Group process) ดังเช่นการระดมสมอง (Brainstorming)

เมื่อต้องมีการทำงานเป็นกลุ่ม อาจเป็น 3 คนหรือ 9 คน เขาจะจัดสรรเวลาให้สมาชิกแต่ละคนได้แสดงออก ปล่อยให้สมาชิกแต่ละคนได้นำเสนอ โดยไม่มีการขัดจังหวะ หรือวิพากษ์วิจารณ์เห็นดีหรือไม่ดีเสียในแต่ระยะเริ่มแรก การที่หัวหน้ากลุ่มปล่อยให้แต่ละคนได้แสดงออก และเป็นกระบวนการใช้เวลา และแม้ความคิดแต่ละคนยังไม่ใช่ทางออกที่สุดที่สุด แต่เขาจะใช้ความอดทน ให้เวลาในกระบวนการพัฒนาของกลุ่ม และให้เวลาให้เกิดการสร้างความมั่นใจให้กับแต่ละคน การที่แต่ละคนได้แสดงออก และคนอื่นๆได้ร่วมรับฟัง ก็จะเท่ากับเป็นการเพิ่มพูนองค์ความรู้ร่วมกัน เข้าใจจุดอ่อนจุดแข็งของแต่ละคนร่วมกัน แล้วทั้งหมดนี้จึงค่อยหาทางวางเป้าหมายของสิ่งที่จะดำเนินการต่อไป

กระบวนการทำงานเป็นกลุ่มอาจไม่ใช่คำตอบสำหรับปัญหาบางอย่างที่ต้องใช้ความรวดเร็ว ปัญหาเป็นเรื่องชัดเจนไม่ซับซ้อน กระบวนการแก้ปัญหามีขั้นตอนและวิธีการที่ปฏิบัติกันมาอยู่แล้ว แต่เมื่อใดที่ปัญหาเป็นของใหม่ มีความซับซ้อน มีผลกระทบมากและรุนแรงได้ ดังนี้ต้องใช้กระบวนการกลุ่ม บางทีต้องหาคนที่เก่งที่สุดในแต่ละด้านที่จำเป็นทั้งในและนอกองค์การ แล้วนำมาทำงานร่วมกัน ดึงเอาวิทยาการหลายๆด้านมาเพื่อแสวงหาองค์ความรู้ใหม่ ทีจะตอบปัญหานั้นๆ

ตัวอย่างการพัฒนาของเทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Technology) ต้องการทั้งคนที่รู้เรื่องอิเลคโทรนิกส์, ไฟฟ้า, วัสดุศาสตร์, ฟิสิกส์, คณิตศาสตร์ ที่นำมาใช้ในการออกแบบซอฟต์แวร์ ทั้งนี้ยังต้องได้ฝ่ายปฏิบัติการที่มีประสบการณ์ภาคสนาม นำความต้องการของคนใช้เทคโนโลยีที่มีหลากหลาย เพื่อนำมาออกแบบสิ่งประดิษฐ์ให้ใช้ได้สะดวก ฝ่ายศิลปกรรม นักออกแบบที่ทำให้วิทยาการต่างๆ ได้นำมาใช้เป็นประโยชน์ต่อมนุษย์ได้ สวยงาม น่าใช้

ในทางธุรกิจ แม้ความคิดที่ดีๆ แต่บางครั้งก็พัฒนาไปไม่ได้ไกล เพราะต้องใช้ทรัพยากรจำนวนมาก ที่คนเริ่มต้นทางธุรกิจ (Business star-up) ทั้งหลายจะมีกำลังเงินที่จะพัฒนาได้ ก็ต้องมีการระดมทุน มีการหาบริษัทที่มีขนาดใหญ่กว่า บางทีต้องยอมยุบรวมกิจการ หรือขายกิจการไป เพื่อให้องค์กรที่ใหญ่กว่า ได้หาทางส่งเสริมระบบวิจัยและพัฒนาให้เดินหน้าต่อไป จนทำให้เกิดผลประโยชน์ทางธุรกิจที่ให้ผลตอบแทนทางการเงินคุ้มแก่การลงทุนในที่สุด

ภาพ นวตกรรมของ Smarphone ที่ทำให้เครื่องมีขนาดพอเหมาะแก่ารใช้ประโยชน์ เล็กพอที่จะพกพา และมีหน้าปัดกว้างพอ เพื่อการใช้สายตา

ภาพ รถยนต์ไฟฟ้า และไฟฟ้าลูกประสมของ BMW ใช้เทคโนโลยีวัสดุศาสตร์ วัสดุที่แข็งแรงและมีน้ำหนักเบา ทำให้น้ำหนักรถลดลงคันละ 400 กก. เพื่อรงอรับแบตเตอรี่ที่มีน้ำหนักมาก

ภาพ รถยนต์ไฟฟ้า Tesla Model 3 เป็นรถยนต์ไฟฟ้าต้นแบบที่จะออกสู่ตลาดในราวปี 2017-1918 ราครคันละ USD 35000 หรือราคาประมาณ 1.2 ล้านบาทไทย วิ่งได้ 320 กม. ด้วยการชาร์จไฟครั้งเดียว

ภาพ  โรงงานยักษ์ Gigafactory ของบริษัทรถยนต์ไฟฟ้า Tesla Motors ซึ่งระบบผลิตแบตเตอรี่รถยนต์นี้ จะทำให้ราคาแบตเตอรี่รถยนต์ถูกลงร้อยละ 50 ในช่วง 2-3 ปีข้างหน้า แข่งกับรถยนต์ธรรมดาได้ แต่ค่าไฟฟ้าจะเป็นเพียงร้อยละ 20-30 ของรถยนต์ใช้น้ำมันปิโตรเลียม

ภาพ รถโดยสารไฟฟ้า (Electric bus) ที่ใช้แบตเตอรี่แทนสายไฟฟ้าที่ต้องโยงไปตามถนนยุ่งยาก แต่เขาจะใช้สถานีชาร์จไฟที่ชาร์จไฟได้เป็นระยะๆ และใช้เวลาเพียง 10 วินาที

นวตกรรมทั้งหมดนี้ จะกระทำได้ ด้วยต้องใช้ปัญญาทั้งในปัจจุบันและที่สะสมกันมาในอดีต และต้องใช้ความรู้ความสามารถในแบบสหวิทยาการ (Multi-disciplinary) ข้ามสายวิชาการ เพื่อทำให้สิ่งสร้างสรรค์มีประโยชน์เหล่านี้เกิดขึ้นได้