เมื่อระดับน้ำลด น้ำแข็งจะแตก

เมื่อระดับน้ำลด น้ำแข็งจะแตก

ประกอบ คุปรัตน์
Pracob Cooparat
E-mail: pracob@sb4af.org

มีสุภาษิตชาวดัชหนึ่งกล่าวว่า “Als het water zakt, dan kraakt het ijs.” ในภาษาอังกฤษแปลไว้ว่า “When the water level decreases, the ice will crack. " หรือในภาษาไทยแปลได้ว่า “เมื่อระดับน้ำลด น้ำแข็งจะแตก” น้ำแข็งในที่นี้หมายถึงน้ำแข็งบริเวณผิว ที่เมื่อเข้าฤดูหนาวเมื่อหนาวจัดมาก ผิวน้ำก็จะกลายเป็นน้ำแข็ง แต่โดยธรรมชาติแล้วใต้นั้นยังมีลักษณะเป็นน้ำอยู่ แต่เป็นน้ำที่เย็นจัด ชาวบ้านโดยทั่วไปจะรู้ว่า จะเดินไปในที่ไหนและอย่างไรผิวน้ำแข็งนั้นจะหนาพอและแข็งแรงพอรับน้ำหนักได้ และไม่แตก เพราะถ้าผิวน้ำแข็งแตกเมื่อใด ทำให้คนต้องตกลงไปใต้น้ำแข็ง อยู่ในน้ำหนาวจัดนั้น จะเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ในเวลาอันสั้น

ภาพ เมื่อเดินบนผิวน้ำที่แข็ง ต้องระวัง เพราะอาจตกลงไปในน้ำเย็นจัด

จากสุภาษิตที่กล่าวมาเบื้องต้น สอนเพื่อให้ตระหนักถึงสภาพการโดยรอบว่า เมื่อใดจะมีความปลอดภัย และเมื่อใดที่จะมีอันตราย จากสถานการณ์ที่เปลี่ยนไป จากที่มีโอกาสสูง ไปสู่โอกาสที่ลดลง และจากความเสี่ยงที่ไม่มาก กลายเป็นความเสี่ยงที่มีมากขึ้น จนอยู่ในระดับที่ไม่ปลอดภัย

การจะทำกิจการใดๆ ต้องตระหนักถึงความเสี่ยงจากสถานะที่เปลี่ยนแปลงไป เพราะทุกสิ่งที่ครั้งหนึ่งมีคุณประโยชน์อย่างมาก แต่เมื่อสถานการณ์เปลี่ยนไป เราต้องประเมินสถานการณ์ใหม่ และปรับตัวตามอย่างเข้าใจสภาพองค์รวม และอย่างทันสถานการณ์ มิฉะนั้น เราก็จะตกอยู่ในความเสี่ยงนั้นๆโดยอาจไม่มีทางปรับตัวแก้ไขได้ทัน

ตัวอย่างเช่น การลงทุนในตลาดหลักทรัพย์ การซื้อทอง หรือตลาดซื้อขายพืชผลล่วงหน้า ล้วนมีลักษณะความเสี่ยงได้เสี่ยงเสีย เหมือนกับยืนอยู่บนผิวน้ำแข็ง ยามโอกาสดี โชคมา ทุกอย่างก็ดูแข็งแรง ไม่มีความเสี่ยงใดๆ ทุกอย่างเหมือนการทำมาค้าขึ้น แต่ก็ให้ต้องระวัง เพราะบางครั้งความเสี่ยงมันจะมาพร้อมๆกัน และก็ยากที่จะแก้ไข คนที่ระวังตัว ไม่ปล่อยตัวเองให้อยู่ท่ามกลางความประมาทจนเกินไป ก็จะมีความเสี่ยงน้อย แต่ในทางตรงกันข้าม คนที่คิดว่าไม่เป็นไรหรอกน่า ไม่เสี่ยงหรอก เคยทำมาก่อนหน้านี้บ่อยๆ ก็ไมเห็นเป็นอะไร และลักษณะเช่นนี้แหละที่เมื่อภัยมา ก็มักจะแก้ไขไม่ทัน