จะต่อต้านด้วยมือและฟัน

จะต่อต้านด้วยมือและฟัน

ประกอบ คุปรัตน์
Pracob Cooparat
E-mail: pracob@sb4af.org

Keywords: proverbs, สุภาษิต, ชาวดัช, การต่อสู้

มีสุภาษิตชาวดัชบทหนึ่งกล่าวว่า “Zich met hand en tand verzetten.” เขาแปลเป็นภาษาอังกฤษว่า “To resist with hand and tooth." ซึ่งในภาษาไทยจะได้ความว่า "จะต่อต้านด้วยมือและฟัน” จะต่อต้านด้วยทุกสิ่งที่มี จะไม่มีทางถอยไปไหน (To resist with every possible means, not giving in in any way) หรือจะสู้จนแม้ไม่มีอาวุธ เหลือแต่สิ่งที่มีติดตัวอย่างมือและฟันก็จะยังสู้

การต่อต้านในที่นี้ไม่ได้หมายความถึงการต่อสู้ด้วยอาวุธเสมอไป อาจเป็นการต้องต่อสู้กันทางธุรกิจจากคนที่อ่อนแอกว่า เล็กกว่า ยากจนกว่า ไม่มีเครื่องมือใดๆที่จะไปต่อสู้กับคนที่แข็งแรงกว่า แต่ก็จะสู้ เพราะเหมือนไม่มีทางเลือกอื่นๆแล้ว

ยกตัวอย่าง

ชาวนาครอบครัวหนึ่ง มีที่ดินที่ทำกินที่เขาได้รับมรดกจากครอบครัวที่ไม่มากนัก เขาทำมาหาเลี้ยงชีพด้วยการเกษตรแบบพอกินพออยู่ ครั้นวันหนึ่งนายทุนต้องการกว้านซื้อที่ดินที่เขาอาศัยอยู่ มาขอซื้อที่ดินของเขาในราคาที่เคยซื้อจากคนอื่นๆมาแล้ว แต่เขาก็ไม่ยอมขาย ฝ่ายนายทุนก็ใช้วิธีการบีบบังคับด้วยการไม่ให้ความสะดวกในการขนส่งสินค้า ไปหาทางปิดลำธารส่งน้ำที่ผ่านที่ของนายทุนมา ไปทำความตกลงลับๆกับนายทุนคนอื่นๆ ไม่รับซื้อสินค้า หากจะขายให้โรงสี ก็ต้องไปในที่ๆอยู่ไกลออกไปอีก ค่าใช้จ่ายก็จะสูงขึ้นไปอีก

ในกรณีที่อาจเกิดในประเทศไทย นายทุนต้องการสร้างโรงไฟฟ้าขนาดใหญ่ ใช้พลังถ่านหินนำเข้าจากต่างประเทศ ซึ่งเนื่องด้วยถ่านหิน (Coal) เป็นพลังงานที่ราคาถูกกว่าปิโตรเลียม แต่เพราะมีฝุ่นละอองเวลาขนย้าย และเมื่อเผาผลาญเพื่อให้เกิดพลังงาน จะเกิดแก๊สพิษที่รบกวนและเป็นอ้นตรายต่อสุขภาพ เมื่อฝนตกก็มีการชะล้างแก๊สในอากาศ กลายเป็นฝนกรด ทำความเสียหายต่อพืชผล

ชุมชนในระแวกใกล้เคียงโรงงาน ประกอบด้วยชาวบ้านที่เขาอยู่ในชุมชนนั้นมานาน ครอบครัวของเขาหลายชั่วคนมาแล้วมีอาชีพทำการเกษตร ต่อมาความที่เป็นบริเวณชายทะเล หลายครอบครัวมีกิจการด้านการทำที่พักตากอากาศขนาดเล็กที่เน้นสิ่งแวดล้อม ที่เรียกว่า Eco-tourism ดังนั้นเมื่อฝ่ายนายทุนต้องการจะสร้างโรงงานไฟฟ้าพลังถ่านหินในบริเวณใกล้เคียง ชุมชนก็รวมตัวกันต่อต้าน แม้มีการข่มขู่เอาชีวิต เขาก็ไม่ถอย แม้เมื่อมีการลอบสังหารผู้นำในการต่อต้าน เขาก็ยังรวมตัวกันสู้ สู้ไม่ได้ก็ใช้เครือข่ายนักรณรงค์อนุรักษ์สิ่งแวดล้อมเข้ามาร่วมต่อสู้ เรียกร้องเดินขบวน และการใช้สื่อมวลชนเรียกร้องให้เจ้าหน้าที่ของรัฐบาลเข้ามาสอบสวน

การต่อสู้ในลักษณะดังกล่าวไม่ได้หมายความถึงการจับอาวุธขึ้นต่อสู้เสมอไป แต่เป็นการสู้อย่างชนิดที่รู้ว่าเสียเปรียบ ไม่มีอะไรจะไปสู้ได้ สู้จนไม่มีอะไรจะเหลืออยู่ แต่ก็จะยังคงสู้อยู่

สภาพการอย่างนี้ เขาเรียกว่าเข้าสุภาษิตที่ว่า “จะต่อต้านด้วยมือและฟัน”