อย่าเป็นม้าลำปาง – คนจะนำคนได้ ต้องรู้กว้าง

อย่าเป็นม้าลำปาง – คนจะนำคนได้ ต้องรู้กว้าง

ประกอบ คุปรัตน์
Pracob Cooparat
E-mail: pracob.cooparat@gmail.com

Keywords: ความเป็นผู้นำ, leadership, การจัดการ, management, การบริหาร, administration, วิกฤติ, crisis management, การจัดการความขัดแย้ง, conflict management

ภาพ ม้าลากรถนั่งที่เมืองลำปาง ตาทั้งสองข้างจะถูกบังด้วยกระบังที่ไม่ให้มองไปที่สองข้างทาง มีหน้าที่วิ่งเหยาะไปตามที่คนขับจะนำ แต่ชีวิตคนเสรี เราต้องคิดและมองโลกกว้างมากกว่านี้

หากใครไปลำปาง คงต้องรู้จักสัญลักษณ์ของเมืองลำปาง ม้าและรถม้านำเที่ยวรอบเมืองลำปาง ซึ่งมักไม่พบในที่ไหนในประเทศไทย

เมื่อม้าทำหน้าที่ลากรถไปตามคนขับรถม้าพาเที่ยว มันต้องวิ่งไปตามถนนที่มีทั้งรถยนต์และยานพาหนะอื่นๆที่นับวันจะขวักไขว่มากยิ่งขึ้น แต่มันต้องทำหน้าที่โดยไม่ใส่ใจในสภาพแวดล้อม ไม่แตกตื่น ที่ตาของมันจึงต้องมีกระบังกันไม่ให้มันมองด้านข้าง แต่สำหรับคนเราเป็นมนุษย์เสรีในระบอบประชาธิปไตย ยิ่งสังคมแวดล้อมซับซ้อน เราต้องยิ่งมองสรรพสิ่งอย่างเปิดตาเปิดใจ ปัญหาและโอกาสมีอยู่รอบตัว ทั้งในปัจจุบันและอนาคต เราจึงต้องมองโลกและประเทศของเราอย่าง 360 องศา

เมื่อผมสอนหนังสือ ในระยะหลัง ผมชอบพูดถึงหลักการวิเคราะห์สภาพแวดล้อม PESTEL ซึ่งหวังให้ผู้เรียนใส่ใจในการมีความรู้อย่างรอบด้าน

P – Politics หมายถึง การเมือง รัฐศาสตร์ รัฐประศาสนศาสตร์

E – Economics หมายถึง เศรษฐกิจ เศรษฐศาสตร์ ทั้งที่เป็นระดับย่อยและระดับใหญ่

S – Social, society, culture หมายถึง สังคม วัฒนธรรม และรวมไปถึงเรื่องประชากรศาสตร์ (Demography)

T – Technology หมายถึง เทคโนโลยี ซึ่งมีทั้งที่อาศัยฐานทางชีววิทยา เคมี วัสดุศาสตร์ ฯลฯ

E – Environment/ecology หมายถึง สภาพแวดล้อม ทั้งในด้านน้ำ พื้นดิน อากาศ ฯลฯ

L – Legal หมายถึง กฎหมาย การออกกฎหมาย และผลของกฏหมายที่มีต่อตัวเรา

คนจะทำงานบริหาร จะเป็นผู้นำ หรือจะต้องตัดสินใจอะไรใหญ่ๆในชีวิต ต้องสนใจใฝ่รู้อย่างรอบด้าน และสิ่งเหล่านี้ มักจะมีผลกระทบถึงกันหมด คนจะทำงานบริหารก็เป็นมนุษย์ธรรมดา เมื่ออยากรู้กว้างขวาง ก็แน่นอนว่าเขาอาจเสียโอกาสที่จะรู้ลึกไปในเรื่องที่เขาอาจมีความถนัดตามธรรมชาติ

สำหรับคนที่จะนำคน (Leaders) ไม่ว่าจะเป็นหัวหน้าครอบครัว เป็นผู้ใหญ่บ้าน กำนัน เจ้าของกิจการขนาดเล็ก กลางหรือ ใหญ่ เป็นฝ่ายบริหารบ้านเมือง ฝ่ายนิติศาสตร์ หรือตุลากร ล้วนจำเป็นต้องเป็นคนรู้รอบ ไม่รู้ทั้งหมดอย่างลึกซึ้งด้วยตนเอง แต่ก็ต้องหาทางมีคนมีความรู้และวางใจได้ เพื่อเป็นคนให้คำปรึกษาที่เป็นความรู้อย่างตรงไปตรงมา ทำให้รู้ได้อย่างเข้าใจได้ง่ายๆ และช่วยในการตัดสินใจได้

ง่ายที่สุดที่จะเริ่มฝึก คือ การเปิดใจ และเปิดหูเพื่อรับฟังสิ่งที่อารมณ์เราไม่อยากรับ เปิดตา เปิดโลกทัศน์ ด้วยการท่องเที่ยว ไปเห็นในสิ่งที่เราไม่เคยได้เห็น เห็นแล้วก็ต้องเริ่มมองหาความหมายของมัน มันจะเกี่ยวข้องกับตัวเราอย่างไร หากยังไม่รู้ ก็ต้องได้พูดคุยกับคนที่รู้ กับครูอาจารย์ที่เราเคารพ รับฟังได้

แต่สำคัญที่สุด คือ อย่าเป็น “ม้าลำปาง” มองเห็นเพียงสิ่งที่เขาอื่นอยากให้เห็น จำกัดตัวเองเพียงสิ่งที่เราสบายใจอยากรับฟัง เพราะนั่นมันอาจเป็นกำแพงกั้นเรากับโลกของความเป็นจริง ที่อาจสำคัญอย่างมากในชีวิตของเรา ชุมชน หรือบ้านเมืองของเรา