นโยบายช่วยคนยากจน ต้องช่วยด้วยความจริงใจ (1)

นโยบายช่วยคนยากจน ต้องช่วยด้วยความจริงใจ (1)

ประกอบ คุปรัตน์
Pracob Cooparat
E-mail: pracob@sb4af.org

Keywords: Life diary, บันทึกชีวิต, การเมือง, การต่างประเทศ, นโยบายเศรษฐกิจ
Updated: 12 August 2012

สวัสดียามเช้าของวันจันทร์ที่ 7 พฤษภาคม 2555 ครับ วันนี้ตรงกับวันแรม 2 ค่ำ เดือน 6 ปีมะโรง หากใครเกิดตรงกับปีมะโรงนี้ แสดงว่าจะมีอายุ 12, 24, 36, 48, 60, หรือ 72 ปี ขอทุกท่านตื่นนอน เริ่มวันใหม่อย่างแจ่มใสมีพลัง

มะโรง เป็นชื่อปีที่ 5 ของรอบปีนักษัตร มีสัญลักษณ์เป็นงูใหญ่ พุทธศักราชที่ตรงกับปีมะโรง เช่น พ.ศ. 2507,พ.ศ. 2519, พ.ศ. 2531, พ.ศ. 2543, พ.ศ. 2555, พ.ศ. 2567 พ.ศ. 2579 และ พ.ศ. 2591เป็นต้น โดยวันที่เริ่มต้นและสิ้นสุดรอบปีนักษัตรไม่แน่นอนเมื่อเทียบกับปฏิทินสากล และนับต่างกันระหว่างแบบจีนกับแบบไทย มีสีประจำปีคือสีแดงและสีม่วง เป็นปีธาตุไม้ และมีทิศประจำปีคือทิศตะวันออกกับทิศตะวันออกเฉียงใต้ (จาก Wikipedia ฉบับภาษาไทย)

วันนี้เป็นวันหยุดชดเชยวันฉ้ตรมงคล ข้าราชการหรือบางหน่วยงานถือเป็นวันหยุด จึงขอพูดเรื่องบ้านเมือง อันเป็นเรื่องหนักๆ โดยเริ่มที่เรื่องสิ่งแวดล้อม การจัดการน้ำ และเศรษฐกิจโดยรวมของประเทศ

สิ่งแวดล้อม - เศรษฐกิจของไทยโดยเฉลี่ยเติบโตที่ร้อยละ 4-5 ต่อปี แต่การไม่ได้ดูแลสิ่งแวดล้อมและพลังงานอย่างฉลาด เราจะเท่ากับติดลบประมาณ 1.5-2.5 ที่กล่าวนี้เป็นเรื่องจริง เพราะดูได้จากผลกระทบจากน้ำท่วมใหญ่ในปลายปี ค.ศ. 2011 ที่เศรษฐกิจไทยต้องเสียหายไปไม่น้อยกว่า 1.4 ล้านบาท ต่างชาติไม่มั่นใจหยุดขยายการลงทุนในประเทศไทย แม้จะยังไม่ย้ายฐานลงทุนไปประเทศอื่นๆ

ภาพ การจัดการน้ำ (Water Management) ในประเทศเนเธอร์แลนด์ คิดอย่างเป็นระบบ และทำอย่างเรียนรู้จากประสบการณ์นับหลายร้อยปี

การจัดการน้ำ แก้ปัญหา 4 ประการ

สิ่งแวดล้อม - จนบัดนี้คนไทยเป็นอันมากยังเหนื่อยไม่หายจากฤทธิ์น้ำท่วมใหญ่ปลายปีที่แล้ว ซึ่งแก้ไม่ได้ด้วยการทำเป็นลืม ในปีนี้หลายฝ่ายเริ่มออกมาพูดแล้วว่าปีนี้ไม่ได้กลัวน้ำท่วม แต่จะกลัวฝนแล้ง แต่ไม่ว่าน้ำจะท่วมหรือฝนจะแล้ง มันขึ้นอยู่กับระบบจัดการน้ำ หรือ Water Management ซึ่งกินความกว้างขวางมาก และอย่างน้อย รัฐบาลจะต้องแสดงความสามารถที่จะต้องทำจริงจังใน 4 เรื่อง ระยะสั้น คือ (1) การขุดลอกคูคลอง และระบบจัดการประตูระบายน้ำใหม่ และวางระบบจัดการทั้งระบบใหม่ ต้องใช้ข้อมูลที่แม่นยำ มีระเบียบกฎหมายที่เคร่งครัด ไม่ใช่บริหารด้วยระบบฝูงชน (Ruled by mobs) ดังที่ผ่านมาที่สร้างความโกลาหล ต้องควบคุมให้มีการขุดลอกคลองกันอย่างจริงจัง ไม่ใช่แบบฉาบฉวย ละลายงบประมาณอย่างไม่มีผลงาน (2)  การเตรียมประกาศที่ดินเสี่ยงน้ำท่วม เพื่อเป็น “แก้มลิง” รองรับน้ำส่วนเกิน ต้องให้คำมั่น จ่ายค่าชดเชยหากน้ำท่วม ต้องจริงจังในการจ่ายชดเชยอย่างโปร่งใส และรวดเร็ว (3) การจัดการน้ำ กระจายน้ำ ต้องกระทำด้วยหลักวิชาและข้อมูล ไม่ปล่อยให้นักการเมืองเข้าไปวุ่นวายอย่างไม่รู้เรื่อง และในระยะยาว (4) ต้องมีแผนที่มุ่งมั่นเรื่องการมี “ทางด่วนน้ำ” หรือ Floodway, Flood Highway หรืออะไรก็ตามที่เลี่ยงทางระบายน้ำออกสู่ทะเล แทนที่จะมาท่วมเมืองใหญ่ ทำความวินาศต่อระบบชุมชนพาณิชย์ใหญ่ เขตอุตสาหกรรม ที่พักอาศัย ระบบทางหลวง คมนาคมให้เป็นอัมพาตไปทั่วอย่างที่ผ่านมา

สิ่งแวดล้อม – ไฟไหม้โรงงานสารเคมีที่มาบตาพุด

สิ่งแวดล้อม – ไฟไหม้โรงงานสารเคมีที่มาบตาพุด จังหวัดระยอง วันที่ 5 พฤษภาคม 2555 ยังนับเป็นเพียงส่วนภูเขาน้ำแข็งที่เห็น ส่วนที่ไม่เห็นให้คูณด้วยสิบ (Air pollution) ปัญหาการจัดการกับสิ่งแวดล้อมอย่างอ่อนแอดังตัวอย่างในจังหวัดระยอง ผลเสียหายต่อสุขภาพประชาชนนั้นรุนแรงและกินลึกกว่าที่คาดคิด ทางกระทรวงสาธารณสุขต้องติดตามโรคทางเดินหายใจและโรคมะเร็งของชาวเมืองระยองที่จะมีตามมาทั้งในระยะสั้นและระยะยาว และติดตามดูแลด้านสุขภาพนี้ ให้ติดตามในทื่อื่นๆ หากไม่สามารถจัดการระบบอุตสาหกรรมได้อย่างเหมาะสม ปัญหาสุขภาพประชาชนก็จะได้รับผลกระทบที่นับเป็นมูลค่าไม่ได้

สิ่งแวดล้อม - นโยบายพลังงานของรัฐบาล

สิ่งแวดล้อม – นโยบายน้ำมันและพลังงานของรัฐบาลปัจจุบัน (Energy Policies) ทั้งหมดผิดพลาด ผิดพลาดตั้งแต่ประกาศนโยบายที่จะทำให้ราคาน้ำมันต่ำ ตอนหาเสียงบอกว่าจะ  “กระชากราคาน้ำมันลง” ด้วยการไม่เก็บเงินเข้ากองทุนน้ำมัน แต่เอาเข้าจริง ราคาน้ำมันคือสิ่งที่เราควบคุมไม่ได้ เพราะมันเป็นราคาตลาดโลก มีขึ้นมีลง และจะหนักไปทางขึ้นไปเรื่อยๆ ด้วยอุปสงการบริโภคที่เพิ่มขึ้น ดังในจีนและอินเดีย แต่อุปทาน คือแหล่งน้ำมันที่จะหาเพิ่มได้นั้น มีแต่จะหาได้ยาก และมีต้นทุนสูงขึ้นไปเรื่อยๆ ไทยเรามีแหล่งพลังงานของตัวเองน้อยมาก หากเราจะยอมรับความจริง เราทำให้ราคาน้ำมันปิโตรเลียมถูกลงไปกว่าราคาตลาดโลกไม่ได้ หากเราไปใช้เงินงบประมาณอุดหนุนค่าใช้จ่ายด้านพลังงานของประชาชน ก็จะยิ่งทำให้คนขาดวินัยในการใช้พลังงาน และเป็นการไปเพิ่มปัญหาหนี้สินของรัฐบาลด้วย

แต่เราส่งเสริมให้มีการประหยัดพลังงานได้บ้าง โดยค่อยๆปล่อยให้ราคาน้ำมันเชื้อเพลิงลอยตัวอย่างช้าๆ แล้วเก็บเงินภาษีเข้ากองทุน ไปส่งเสริมให้มีการพัฒนาพลังงานทางเลือกอื่นๆ เช่น พลังน้ำ พลังลม พลังจากพืชที่ปลูกเช่น ปาล์ม มันสำปะหลัง อ้อย สาหร่าย หรือตะไคร่น้ำ เศษไม้จากอุตสาหกรรม ฯลฯ ซึ่งทำเป็น Biodiesel, หรือ Gasohol ได้

ภาพ เมื่อน้ำมันปิโตรเลียมมีราคาแพง ชาวนาและเกษตรกรควรได้ประโยชน์จากพิขที่ทำเป็นน้ำมัน Biodiesel ได้ ที่เห็นในภาพ เป็นโรงกลั่นน้ำมัน Biodiesel ขนาดเล็ก

ทำให้เกษตรกรได้ประโยชน์จากน้ำมันขาดแคลน

เราทำให้เกษตรกรได้ผลดีจากน้ำมันขาดแคลนได้ หากเขาปลูกพืชเศรษฐกิจที่ทดแทนพลังงานจากปิโตรเลียมได้ หากราคาน้ำมันจากปิโตรเลียมขึ้น เราเปลี่ยนไปส่งเสริมน้ำพืชส่วนเกินไปพัฒนาเป็นพลังงานทดแทนได้ พืชเหล่านี้ก็ได้รับผลประโยชน์จากราคาน้ำมันสูง เพราะเราจะดึงผลิตผลพืชส่วนเกินเอาไปทำเป็นพลังงาน สร้างอุปทาน (Demands) ในพืชเหล่านี้เพิ่มเติม ก็จะไปกระตุ้นให้ราคาพืชผลนั้นๆสูงขึ้น

แต่ปีนี้ทั้งปี ราคาพืชผลหลักทั่วโลกตกต่ำ ทำให้รายได้ของเกษตรกรตกต่ำ และยิ่งบริหารอย่างไม่มีประสิทธิภาพด้วยแล้วก็ยิ่งไปสร้างปัญหา แม้แต่มันสำปะหลังที่เอามาทำเป็น Gasohol ได้ก็ยังปล่อยให้มีวิกฤติ มีคนรายงานว่า มันสำปะหลังที่ค้างสต๊อกมานานนั้น ยังไม่มีใครเอาไปทำให้เป็นประโยชน์ รัฐบาลจะขายแพงตามราคารับซื้อก็จะขาดทุน หากจะขายถูกก็จะขาดทุน กลัวคนด่าว่า เพราะไปรับประกันซื้อมาด้วยต้นทุนที่สูงเกินจริง

ปีนี้เกษตรกรจะได้เรียนรู้ว่านโยบายรับจำนำพืชผลบางส่วนด้วยราคาที่สูง แต่แบบไม่ทั่วถึงนั้น จะช่วยพยุงราคาพืชผลได้จริงหรือไม่? รัฐบาลจะป้องกันการที่มีคนไปเอาพืชผลราคาถูกจากประเทศเพื่อนบ้านมาสวมรอยเข้าโครงการประกันได้อย่างไร? ชายแดนไทยกับ พม่า ลาว กัมพูชาเปิดกว้างทั่วทั้งประเทศจะดูแลกันอย่างไรไหว? ในอีกด้านหนึ่ง ประชาชนก็ต้องชั่งน้ำหนักว่า การประกันราคาพืชผลดังที่พรรคประชาธิปัตย์เขาเสนอนั้น ราคาโดยรวมไม่เร้าใจ แต่เขามุ่งประก้นให้ได้ทั้งหมด ไม่ให้ชาวนาขาดทุนยามราคาผลิตผลตกต่ำ อย่างไหนจะดีสำหรับเกษตรกรทั่วประเทศ