มารู้จักโรงเรียนในกำกับรัฐบาล (Charter schools)

มารู้จักโรงเรียนในกำกับรัฐบาล (Charter schools)

ประกอบ คุปรัตน์
Pracob Cooparat
E-mail: pracob@sb4af.org 

Keywords: Education, management, การศึกษา, การบริหารการศึกษา, โรงเรียนขนาดเล็ก, โรงเรียนทางเลือก

ศึกษาและเรียบเรียงจาก Wikipedia, the free encyclopedia - What are charter schools? How common are they, and who do they serve?

Charter = กฎบัตร, กฎหมาย, สัญญาเช่า, ธรรมนูญ, สิทธิพิเศษ, ใบอนุญาตกรรมสิทธิ์

มีคำสองคำที่มีความหมายต่างกัน คือ School Charter หมายถึง ธรรมนูญหรือกฏหมายกำกับแต่ละโรงเรียน ซึ่งโรงเรียนของรัฐบาลทั่วไป ก็มีธรรมนูญเหล่านี้กำกับอยู่ แต่ Charter schools คือ “โรงเรียนในกำกับของรัฐบาล” หรือเรียกสั้นๆว่า โรงเรียนในกำกับ

โรงเรียนในกำกับรัฐบาล หรือ Public charter school เป็นโรงเรียนโดยการสนับสนุนของรัฐแบบหนึ่ง ที่เป็นลักษณะจัดการโดยกลุ่มหรือองค์การภายใต้สัญญาตามกฎหมาย หรือที่เรียกว่า Charter ที่รัฐบาลให้การรับรอง ซึ่งในบางประเทศดังในสหรัฐอเมริกา แต่ละรัฐจะมีกฎหมายหรือธรรมนูญบัญญัติให้โรงเรียนบางแห่งไม่ต้องอยู่ในกรอบกฎหมายเดียวกับโรงเรียนรัฐบาล (Public schools) โดยทั่วไป ซึ่งกรอบของโรงเรียนในกำกับของรัฐบาลนี้อาจเป็นทั้งกฎหมายของรัฐ และหรือกฎระเบียบของท้องถิ่น โรงเรียนในกำกับรัฐบาลเมื่อยังใช้เงินจากรัฐบาลตาม ธรรมนูญที่จัดตั้งขึ้น ก็ต้องตอบสนองต่อผู้จ่ายเงิน ต้องแสดงความคุ้มค่าในเม็ดเงิน มาตรฐานที่กำหนด และด้วยกรอบของความมีอิสระในการจัดการ

ในประเทศสหรัฐอเมริกา โรงเรียนในกำกับจะต้องได้รับการประเมินทุกๆ 3-5 ปี และรัฐสามารถยกเลิกการดำเนินการได้ หากโรงเรียนมิได้ปฏิบัติตามแนวทางและหลักสูตรที่เสนอ และการจัดการไม่ได้เป็นไปตามที่ได้กำหนด นับตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 2010 มีโรงเรียนในกำกับของรัฐบาลใน 40 รัฐและรวมถึงเขต District of Columbia อันเป็นเขตเดียวภายใต้การดูแลของรัฐบาลกลาง มีเพียงรัฐต่อไปนี้ ที่ยังไม่ได้มีกฎหมายรับรองการมีโรงเรียนในกำกับรัฐบาล คือ Alabama, Kentucky, Maine, Montana, Nebraska, North Dakota, South Dakota, Vermont, Washington, และ West Virginia ซึ่งจะเห็นได้ว่า รัฐที่เหลือเหล่านี้เป็นรัฐการเกษตรที่อยู่ทางตอนใต้ ทางตอนกลาง และ ทางตะวันตกของประเทศ

ในช่วงเวลา 10 ปีนับแต่มีการเริ่มโรงเรียนทางเลือกในกำกับรัฐบาล ที่เรียกว่า Charter schools โรงเรียนดังกล่าวนี้ได้เติบโตขึ้นมาถึง 3 เท่า จากจำนวนนักเรียน 340,000 คน เป็น 1.4 ล้านคนในปี ค.ศ. 2008-09 จากจำนวนโรงเรียนร้อยละ 2 กลายเป็นร้อยละ 5 ของนักเรียนทั่วประเทศ โดยในปัจจุบันมีโรงเรียน 4,700 แห่ง โรงเรียนในกำกับรัฐบาลอันเป็นโรงเรียนทางเลือกนี้ ส่วนใหญ่มีขนาดไม่ใหญ่ คือมีผู้เรียนประมาณ 300 คน โรงเรียนเหล่านี้มีทั้งที่จัดในเขตคนชั้นกลางมีฐานะ และในเขตคนยากจน ทั้งในเมืองและชนบท

มีการจัดตั้งโรงเรียนในกำกับรัฐบาลในเขตยากจนพิเศษ (High-poverty schools) เป็นโรงเรียนที่ร้อยละ 75 หรือมากกว่าของนักเรียนที่สามารถขอรับการสนับสนุนอาหารกลางวันฟรี หรือในราคาพิเศษ โดยมีการขอสิทธิจากร้อยละ 13 ในปี ค.ศ. 1999-2000 เพิ่มเป็นร้อยละ 30 ในช่วงปี ค.ศ. 2008-09 เปรียบเทียบกับโรงเรียนโดยทั่วไป ที่มีคนยากจนระดับต้องขอเงินสนับสนุนอาหารกลางวันร้อยละ 19 ในขณะเดียวกันโรงเรียนในกำกับรัฐบาล ที่มีนักเรียนยากจนน้อย (คือร้อยละ 25 หรือต่ำกว่า ที่มีสิทธิขออาหารกลางวันฟรี) ได้ลดลงจากร้อยละ 37 เป็นร้อยละ 24 โดยรวมแสดงให้เห็นว่า โรงเรียนในกำกับรัฐบาลสามารถตอบสนองต่อโรงเรียนที่มีปัญหาคนยากจน มากกว่าโรงเรียนทั่วๆไป

ในปี ค.ศ. 2008-09 ประมาณร้อยละ 54 ของโรงเรียนในกำกับรัฐบาลเป็นโรงเรียนระดับประถมศึกษา โรงเรียนมัธยมศึกษาร้อยละ 27 แต่จะมีโรงเรียนแบบมีทั้งประถมศึกษาและมัธยมศึกษาร่วมกันร้อยละ 19 ส่วนการกระจายตัวเองของโรงเรียนทั่วไป จะมีโรงเรียนประถมศึกษาร้อยละ 71 โรงเรียนมัธยมศึกษาร้อยละ 24 และร้อยละ 5 เป็นโรงเรียนที่มีทั้งประถมศึกษาและมัธยมศึกษาร่วมกัน กล่าวคือ ระบบโรงเรียนในกำกับรัฐบาลจะมีสัดส่วนโรงเรียนประถมศึกษา และโรงเรียนแบบประสมมีทั้งประถมศึกษาและมัธยมศึกษาค่อนข้างมาก

ในปี ค.ศ. 2008-09 ร้อยละ 55 ของโรงเรียนในกำกับรัฐบาลตั้งอยู่ในเมืองใหญ่ (Cities) ร้อยละ 21 ตั้งอยู่ในเขตชานเมือง (Suburban areas) ร้อยละ 8 ตั้งอยู่ในเมืองขนาดเล็ก (Towns) และร้อยละ 16 เป็นโรงเรียนที่ตั้งอยู่ในเขตชนบท (Rural areas) ซึ่งแตกต่างจากโรงเรียนโดยทั่วไป ที่ร้อยละ 25 เป็นโรงเรียนที่ตั้งในเมืองใหญ่ ร้อยละ 28 ตั้งอยู่ในเขตชานเมือง ร้อยละ 14 ตั้งอยู่ในเมืองขนาดเล็ก และร้อยละ 33 ตั้งอยู่ในเขตชนบท

แหล่งข้อมูลจาก U.S. Department of Education, National Center for Education Statistics. (2011). The Condition of Education 2011 (NCES 2011–033), Indicator 3.

ในประเทศสหรัฐอเมริกา โรงเรียนในกำกับรัฐบาล หรือ Charter schools นอกเหนือจาก โรงเรียนเอกชน (Private schools), โรงเรียนแบบบ้านเรียน (Home schools) ที่พ่อแม่หรือกลุ่มพ่อแม่ร่วมกันจัดการศึกษาให้กับลูกๆของตนเอง โรงเรียนเหล่านี้ คือโรงเรียนทางเลือก (Alternative schooling) ที่เป็นแนวคิดที่ประชาชนควรมีสิทธิที่จะจัดการศึกษาของตน การศึกษาต้องเป็นของประชาชน โดยประชาชน และเพื่อประชาชน โรงเรียนในกำกับรัฐบาล เป็นแรงผลักดันให้โรงเรียนกระแสหลัก คือโรงเรียนของรัฐบาล ต้องมีการปรับปรุงตัวเอง นำแนวคิดสร้างสรรค์ใหม่ๆทางการศึกษามาพัฒนา และใช้เพื่อการปฏิรูประบบโรงเรียนในชุมชนของตน