รางวัลของผู้นำคืออะไร

รางวัลของผู้นำคืออะไร
ประกอบ คุปรัตน์
E-mail: pracob@surindra.org

ระบบรางวัล (Reward System) คือกลไกการผลักดันให้คนทำงาน การมีรางวัลที่ดี ทำให้คนทำดีมีกำลังใจที่จะทำงาน ส่วนคนที่ยังไม่ทำงานให้ดี ก็จะได้มีแรงจุงใจที่จะทำดี โดยดูตัวอย่างจากคนที่เขาทำดีแล้วได้ดี
อดีตนายกรัฐมนตรีทักษิณ ชินวัตร (Thaksin Shinawatra) เคยเปลี่ยนแปลงระบบบริหารราชการแผ่นดิน โดยให้ผู้ว่าราชการจังหวัดทำหน้าที่เป็นดังผู้บริหารสูงสุดของจังหวัด คือ CEO หรือ Corporate Executive Officer ของจังหวัด ทำให้ผู้ว่าราชการจังหวัดมีอำนาจที่ชัดเจนขึ้น แม้ไม่ใช่ในทางกฎหมาย แต่ในทางปฏิบัติได้รับการยอมรับมากขึ้น ในขณะที่หลายทศวรรษที่ผ่านมา ผู้ว่าฯมีอำนาจแท้จริงที่ลดลงเป็นลำดับ จนนักการเมืองท้องถิ่นสามารถโยกย้ายผู้ว่าราชการจังหวัดได้ ทำให้ไปเป็นคนในสังกัดผู้ใหญ่ของพรรคได้

ในแนวทางของคุณทักษิณ ผู้ว่าราชการจังหวัด นอกจากเงินเดือนและผลพลอยจากการดำรงตำแหน่งแล้ว ยังได้รับผลประโยชน์จากการบริหารจังหวัด ได้รับโบนัส (Bonus) เป็นผลตอบแทน แม้ผลประโยชน์เหล่านั้นมาจากสิ่งที่ไม่ชัดเจนว่าเป็นฝีมือของผู้ว่าราชการจังหวัด มันคลุมเครือ และยากที่จะบอกได้ว่า เป็นของผุ้ว่าฯ โดยตรง หรือเป็นสิ่งที่เกิดจากตัวแปร องค์ประกอบต่างๆที่อยู่นอกเหนือความเป็นผู้นำของจังหวัด

รางวัลของผู้บริหารธนาคารในสหรัฐอเมริกา ในระยะหลังมีเงินเดือนและค่าตอบแทนที่สูงมากอย่างน่าสงสัย โดยมีความคิดว่า เมื่อต้องการคนเก่งมาก ก็ต้องมีเงินเดือนที่สูงมาก เพื่อดึงดูดคนเก่งมาทำงาน และนั่นเป็นเหตุให้ผุ้บริหารมีนโยบายสร้างผลกำไรให้กับหน่วยงานในระยะสั้น แต่เห็นเป็นผลในเชิงตัวเลขที่ชัดเจน แต่ในนั้นเป็นการได้ประโยชน์ระยะสั้น แต่เป็นผลเสียในระยะยาว ทำให้เพิ่มความเสี่ยงในการดำเนินการ และนั่นย่อมไม่ดีแต่ประการใดต่อการบริหารหน่วยงานที่ต้องเป็นความหวัง ความมั่นใจของลูกค้า คนฝากเงิน

สำหรับรางวัลของนายกรัฐมนตรีไทยนั้นมีความซับซ้อนมาโดยตลาด ระบบรางวัลของนายกรัฐมนตรีอย่างคุณทักษิณ ชินวัตร ไม่ใช่เงินเดือนนายกรัฐมนตรีที่จิ๊บจ๊อย แต่เป็นโอกาสที่จะดำเนินธุรกิจส่วนตัวและของครอบครัวที่แอบแฝงอยู่ ส่วนนักการเมืองอื่นๆ ก็จะมีผลประโยชน์ในลักษณะคล้ายเคียงกัน ลดหลั่นกันลงไปในระดับส่วนกลาง และระดับท้องถิ่น และนั่นนำไปสู่การมีผลประโยชน์ทับซ้อน (Conflict of Interests) การคอรัปชั่นในเชิงนโยบายที่ตนเองและพรรคพวกเข้าไปเกี่ยวข้อง ทำให้มีคนได้ประโยชน์อย่างมากๆ หากเข้ามาเป็นพวก และคนที่ไม่ได้เป็นพวก ก็เสียโอกาส เสียประโยชน์อย่างมากๆ อันอาจนำไปสู่การล่มจมทางธุรกิจ และนั่นนำไปสู่กันทางการเมืองที่รุนแรง ทั้งที่ลับและที่แจ้ง และในไปสู่การทำให้คนอย่างคุณทักษิณมีศัตรูอยู่มากมายทั้งที่มองเห็น และมองไม่เห็น ทั้งฝ่ายการเมืองตรงกันข้าม สื่อที่ถูกกีดกัน จำกัดเสรีภาพในการนำเสนอ นักธุรกิจที่เขาเสียประโยชน์ ข้าราชการที่เขาไม่ได้รับความเป็นธรรม นักวิชาการ นักวิชาชีพต่างๆที่เขาไม่เห็นด้วยกับแนวทางของคุณทักษิณ

รางวัลของนายกรัฐมนตรีประเทศสิงคโปร์ ประเทศในเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ที่มีรายได้ประชาชาติ (GDP Per Capita) ที่สูงในระดับมาตรฐานของยุโรปตะวันตก เงินเดือนนายกรัฐมตรีของเขาสูงเสียกว่าประธานาธิบดีของสหรัฐเสียอีก แต่นั่นก็นับว่าคุ้มสำหรับเขา ที่ทำให้เขาสามารถพัฒนาประเทศได้อย่างต่อเนื่อง ยาวนาน แต่นั่น ก็ทำให้สิงคโปร์ต้องคิดอ่านทางการเมืองอย่างแคบๆ มองเห็นประโยชน์ของประเทศเป็นหลัก โดยขาดการมองประเทศอย่างร่วมสัมพันธ์กับประเทศอื่นๆ ซึ่งทำให้ต้องไปขัดแย้งกับประเทศอย่างอินโดนีเซีย ที่แสดงออกมากอย่างรุนแรง และต่อคนจีนโดยรวมในยุควิกฤติ การเงินเมื่อ ค.ศ. 1998

แต่มีรางวัลอีกแบบหนึ่งที่คนมองไม่เห็น ผมเดินทางท่องเที่ยวในเมืองนิวยอร์คบ่อยๆ ผ่านถนน สถานีรถไฟฟ้าใต้ดิน เหล่านี้มีชื่อที่เขาตั้งเป็นเกียรติแก่ผู้นำและรัฐบุรุษของเขา

รางวัลที่คนปัจจุบันมองไม่เห็น แต่ประวัติศาสตร์และมหาชนรุ่นหลังจะเป็นผู้ตัดสิน

ประธานาธิบดี George Washington ประธานาธิบดีคนแรก นักรบ นักการทหาร ผู้นำการต่อสู้เพื่อประกาศอิสรภาพ เป็นคนที่มีชื่อจารึกเป็นเมือง โรงเรียน ถนน อนุสาวรีย์นับไม่ถ้วนในสหรัฐอเมริกา

Thomas Jefferson นักคิด นักเขียนที่เป็นผู้นำในแนวทางประชาธิปไตยยุคใหม่ที่คนให้ความเคารพ มีชื่อจารึกอยู่มากมายเช่นกัน แม้จริงๆในชีวิตของเขามีหนี้สิน มีทรัพย์สมบัติที่ตกทอดมาด้วยวงตระกูล แม้เพียงรุ่นลูก ก็ต้องขายทรัพย์สินเหล่านั้นไปจนเกือบหมด แต่ชื่อ และความเคารพในผลงานของเขายังมีอยู่ในบรรดาคนศึกษาเรื่องประชาธิปไตยต่อมาอย่างไม่เสื่อมคลาย

Johm Adams, Alexander Hamilton, John Jay, Madison, ประธานาธิบดี, รัฐบุรุษ,นักการธนาคาร, นักรบ, และผู้ร่วมกันต่อสู้ประกาศเอกรราชจากอังกฤษ เหล่านี้ได้รับการยกย่องว่าเป็น “บิดาผู้ก่อตั้งประเทศ” (Founding Fathers) ชื่อและผลงานของเขาจารึกในประวัติศาสตร์ที่คนรุ่นหลังได้จดจำสืบทอดกันต่อๆไป แม้เหตุการณ์จะได้ผ่านไปแล้วเกือบ 250 ปี

ในประเทศไทย ระบบรางวัลดังนี้ เราต้องช่วยกันร่วมสร้าง มีคนดีทำงาน ทำอย่างเสียสละ ก็ต้องช่วยกันจดจำ บันทึกไว้ในประวัติศาสตร์ คนไม่ดี ก็ต้องช่วยกันไม่ให้เข้าสู่การเมือง อย่าให้เขาได้มีอำนาจ การส่งเสริมคนดี คนเก่ง เป็นหน้าที่ของทุกคน ทั้งท่านและผม สำหรับคุณทักษิณ เขาคงมีทั้งส่วนที่เป็นความดี และมีทั้งส่วนที่ไม่ดี วันนี้เรายังตัดสินเขาไม่ได้เต็มที่ แต่ในอนาคตประวัติศาสตร์ และมหาขนคนรุ่นต่อไปจะเป็นผู้ตัดสิน