สุภาษิตโซมาลี - ปัญญามิได้เกิดขึ้นได้เพียงชั่วคืน

 สุภาษิตโซมาลี - ปัญญามิได้เกิดขึ้นได้เพียงชั่วคืน

ประกอบ คุปรัตน์
Pracob Cooparat
E-mail: pracob.cooparat@gmail.com

Keywords: สุภาษิต, proverbs, แอฟริกา, African, แอฟริกัน, อัฟริกัน, อัฟริกา, Africa, สุภาษิตโซมาลี, Somali, Somalia, ปัญญา, ความฉลาด, สติปัญญา, wisdom, sagacity, discernment, insight

มีสุภาษิตชาวโซมาเลียบทหนึ่งกล่าวเป็นภาษาอังกฤษว่า “Wisdom does not come overnight.” ~ Somali proverb แปลเป็นไทยได้ว่า “ปัญญามิได้เกิดขึ้นได้เพียงชั่วคืน” ~สุภาษิตโซมาลี

ภาพ ปัญญา (Wisdom) มิใช่เกิดเพียงจากการอ่านตำรับตำรา แต่เกิดขึ้นจากประสบการณ์ที่ได้รับจากอื่นๆ จากการได้เห็น ได้ฟัง และได้ลงมือปฏิบัติด้วย

ปัญญา (Wisdom) คือความเข้าใจและตระหนักรู้เกี่ยวกับคน สิ่งต่างๆ เหตุการณ์ หรือสถานการณ์ อันเป็นผลจากความสามารถในการใช้การรับรู้ การตัดสินใจ และการกระทำอย่างมีความเข้าใจ ปัญญา มักต้องใช้การควบคุมปฏิกิริยาตอบโต้ (Passions) ให้อยู่เหนือใช้อารมณ์ เพื่อให้สามารถใช้หลักการ เหตุผล และความรู้ยังประโยชน์ในการดำเนินการ

ปัญญา (Wisdom) เป็นความเข้าใจในข้อเท็จจริงบวกกับการใช้ประโยชน์สูงสุดในการตัดสินใจที่จะดำเนินการ ปัญญามิใช่เพียงใช้หลักคิด และทำตามหลักคิดเหมือนดังทำอาหารจากตำรากับข้าว ปัญญามิได้เกิดจากสูตรตายตัว แต่ต้องใช้การศึกษาหาข้อมูล การคิดอย่างมีวิจารณญาณ ตลอดจนการสังเคราะห์สิ่งที่ได้เรียนมานี้ กับหลักการต่างๆ แล้วจึงเกิดแนวทางในการดำเนินการ

คำเหมือนในภาษาอังกฤษของ Wisdom หรือปัญญานี้ได้แก่ sagacity, discernment, และ insight – Wikipedia

ปัญญาเป็นเรื่องของการเรียนรู้ที่ต้องใช้เวลา การใช้ปัญญาเหมือนกับการปลูกต้นไม้ซึ่งต้องใช้เวลา ปัญญาจะเกิดขึ้นไม่ใช่จากเพียงมีสมองดี แต่ต้องให้เวลาในการเรียนรู้ และการสั่งสมประสบการณ์

ปัญญาเกิดจากประสบการณ์ทั้งที่ทำถูกและทำผิด ส่วนที่ทำถูกแล้วได้ผลดี ก็เป็นกำลังใจ เป็นแรงผลักดันที่จะทำในสิ่งที่ดีและถูกต้องต่อไป แต่ในอีกด้านหนึ่ง การทำผิด แม้ทำอย่างเดียวกัน แต่อาจได้ผลลัพธ์ที่ไม่เหมือนกัน การทำผิดและเรียนรู้จากความผิดพลาดนั้น นับเป็นการเรียนรู้ที่สำคัญไม่ยิ่งหย่อนไปกว่ากัน คนจะมีปัญญาจึงต้องเข้มแข็งไม่หมดกำลังใจ เมื่อทำกิจการใดแล้วไม่ได้ผลดังคาดเสียทีเดียว แต่ต้องเปิดใจที่จะเรียนรู้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากสิ่งที่ผิดพลาดนั้นๆ

ปัญญาเกิดจากทั้งรับและให้ รับคือรับฟัง รับความรู้และประสบการณ์ใหม่ๆที่เกิดขึ้นในโลกนี้ ปัญญาจะเกิดคุณประโยชน์ยิ่งขึ้นเมื่อเกิดจากการให้ คือเมื่อเราใช้ปัญญาเพื่อช่วยเหลือคนอื่นๆ แต่การจะไปช่วยเหลือใครๆนั้น ไม่ใช่เอาประสบการณ์ของเราแบบยึดมั่นถือมั่นเป็นตายตัว หากแต่ทุกคนที่เขาฟังเรานั้น ก็ต้องมีวิจารณญาณที่จะวิเคราะห์ตามข้อเท็จจริง และสภาพแวดล้อมของตนเขาเอง ดังนั้น แม้การจะหวังดีไปสอนคนอื่นๆ เราก็ต้องไปฟังเขา พูดคุยแลกเปลี่ยนความเข้าใจและข้อมูลพื้นฐานแก่กัน ก่อนที่จะไปให้ความเห็นเขา และอีกประการหนึ่ง การจะไปให้ข้อชี้แนะแก่ใครๆ ก็ต้องดูว่า เขาพร้อมที่จะรับฟังเราหรือไม่ เพราะการไปพูดแนะนำใครในขณะที่เขาไม่พร้อมที่จะรับฟังนั้น จะไม่เกิดประโยชน์ทั้งต่อตัวเรา และตัวเขา