บ้านยกบนเสาสูง (Stilt house)

บ้านยกบนเสาสูง (Stilt house)

เทคโนโลยีน้ำ (Water Technology)

ประกอบ คุปรัตน์
Pracob Cooparat
E-mail: pracob@sb4af.org

ศึกษาและเรียบเรียง Wikipedia, the free encyclopedia

Keywords: cw092, เทคโนโลยี, น้ำ, น้ำท่วม, flood, water management, การบริหารน้ำ

ภาพ บ้านบนเสาสูง (Stilt houses) ที่ Cempa, อยู่บนชายฝั่งของเกาะ Lingga Islands ในประเทศอินโดนีเซีย (Indonesia) น้ำทะเลขึ้นลงทุกวัน

ภาพ บ้านบนเสาสูง (Stilt house) ในจังหวัดอัตปือ (Attapu Province) ทางตอนให้ของประเทศลาว (southern Laos) มีน้ำมากในฤดูฝน มีน้ำหลาก

Stilt houses or pile dwellings are houses raised on piles over the surface of the soil or a body of water.

บ้านบนเสาสูง (Stile house) คือแบบบ้านที่มีเสาสูงรองรับ ไม่มีการพักอาศัยด้านใต้ของบ้าน อาจด้วยปัญหาน้ำท่วมถึง หรือเพราะการป้องกันภัยจากสัตว์มีพิษ เช่นงู ตะขาบ หรืออื่นๆ ในประเทศไทยในอดีต บ้านมักจะตั้งริมน้ำ เพราะสะดวกในการใช้น้ำในชีวิตประจำวัน แต่ขณะเดียวกันบริเวณที่มีน้ำมักจะเป็นที่ลุ่ม มีน้ำท่วมถึง บ้านที่สร้างจึงต้องยกสูง เพื่อไม่ให้น้ำท่วมถึง

บ้านบนเสาสูง เป็นวัฒนธรรมที่ยังมีอยู่ทั่วโลก

ในประเทศไทย บ้านในภาคกลาง มักจะมีน้ำท่วมถึง จึงเป็นลักษณะบ้านยกอยู่บนเสาสูง ซึ่งจะสูงมากน้อยเพียงใด ขึ้นอยู่กับทำเลในแถบนั้นว่า มีประวัติน้ำท่วมที่ผ่านมาเป็นอย่างไร แต่เมื่อในประเทศไทยมีเขื่อน มีระบบชลประทานมากขึ้น สามารถควบคุมระดับน้ำได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น บ้านที่สร้างยกบนเสาสูงก็หมดความจำเป็นลงเป็นลำดับ ประกอบกับไม้ ซึ่งเป็นวัสดุเบาที่ใช้เป็นส่วนประกอบของบ้านเริ่มหายากขึ้น มักจะใช้คอนกรีตมากขึ้น จึงนิยมสร้างบ้านเป็นคอนกรีตที่มีความแข็งแรงและค่าก่อสร้างถูกกว่า

ภาพ ฐานของบ้านแบบลอยน้ำ (Floating house) โดยใช้ไม้ซุงขนาดใหญ่เป็นฐานมาต่อเป็นแพ แล้วสร้างบ้านบนแพที่ทำจากซุงนี้ ข้อจำกัดคือ ซุงขนาดใหญ่ที่เห็นนี้จะมีราคาแพง หายาก เปลืองทรัพยากร ควรหาวัสดุที่ประหยัด มีประสิทธิภาพในการลอยน้ำได้ดีเท่า แต่ราคาต่ำกว่า

ภาพ บ้านแบบยกพื้นสูง ชั้นล่างใช้เป็นที่จอดรถได้ หากยามน้ำท่วม ก็ต้องไปหาที่จอดรถในที่อื่นๆ แล้วนำเรือมาใช้แทน

ภาพ บ้านทรงสูง ยกพื้นโดยชั้นล่างปล่อยให้โปร่ง เป็นที่พักผ่อนยามอากาศร้อน เพราะด้านล่างจะเย็นกว่า เจ้าของบ้านสามารถคิดบริหารพื้นที่ได้ โดยจะมีช่วง 3-4 เดือนที่มีโอกาสน้ำท่วม ส่วนที่เหลือ ก็สามารถใช้พื้นที่เพื่อการอย่างอื่นๆได้

ข้อเสนอแนะ

บ้านบนเสาสูง หรือ Stilt houses เป็นบ้านในแบบดั่งเดิมในย่านเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่เป็นเขตร้อนมีฝนตกชุก หากบ้านอยู่ใกล้ทะเล และเป็นที่ราบ ดังหลายแห่งในประเทศมาเลเซีย บ้านจะอยู่บนเสาไม่สูงนัก เพราะโอกาสน้ำท่วมถึงน้อย แต่หากอยู่ริมแม่น้ำ โอกาสน้ำท่วมสูงมีบ่อยๆทุกครั้งที่มีฝนตกหนัก ดังนี้ บ้านก็จะต้องตั้งอยู่บนเสาสูงมากเพียงพอกับระดับน้ำที่อาจท่วมถึง

บ้านบนเสาสูงเหล่านี้เหมาะแก่การสร้างในบริเวณที่รัฐกำหนดให้เป็นทางน้ำหลาก ไม่ต้องการให้มีสิ่งกีดขวางทางน้ำ ดังในจังหวัดภาคกลางริมแม่น้ำเจ้าพระยาหลายแห่ง เพื่อเปิดโอกาสให้น้ำได้ท่วมเอ่อเข้าไปในทุ่งได้สะดวก ด้วยเหตุดังกล่าว รัฐบาลก็ต้องมีกฎหมายบังคับการก่อสร้าง และขณะเดียวกันมีมาตรการลดหย่อนภาษี และการส่งเสริมด้านการเงิน การลงทุนการอาชีพแบบบ้านในเขตน้ำท่วมถึง (Flood areas) ดังเช่นอาชีพการทำนาปลา การปลูกพืชผักในน้ำ การทำสถานที่ผักผ่อน Resorts อยู่กับพื้นน้ำ ฯลฯ